در سال ۱۴۰۲ باید منتظر ابرتورم بود ؟
در سال ۱۴۰۲ باید منتظر ابرتورم بود ؟. به گزارش ایران گیت. جزئیاتی که اخیرا از بودجه منتشر شده نشان از عزم دولت برای بزرگتر کردن لایحه بودجه ۱۴۰۲ در مقایسه با سال جاری دارد. آمار و ارقام حاکی از این است که هزینه های دولت بیش از ۸۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش خواهد داشت. از همین رو انتظار می رود بودجه جاری دولت چیزی حدود ۲ هزار هزار میلیارد تومان باشد که به معنای رشد حدود ۶۵ درصدی هزینه های دولت در مقایسه با سال جاری است.
رشد حدود ۶۵ درصدی بودجه دولت در سال ۱۴۰۲ که احتمالا پس از عبور از گردنه بهارستان به میزان قابل توجهی بزرگتر نیز خواهد شد این روزها بدل به نگرانی جدید اقتصاددانان برای سال آینده شده است. از طرفی بودجه مربوط به شرکت های دولتی که همواره سهم زیادی را به خود اختصاص می داد برای سال آینده به رقم ۳ هزار هزار میلیارد رسیده است. رقمی که به معنای کسری بودجه قطعی و بزرگ دولت برای سال ۱۴۰۲ خواهد بود.
بی انضباطی در بودجه ریزی و ماجرای تکراری چاپ پول
نگرانی کارشناسان پیرامون جزییات منتشر شده از لایحه بودجه ۱۴۰۲ عموما حول محور افسارگسیختگی نرخ تورم می چرخد. در واقع منتقدان سیاست های اقتصادی دولت سیزدهم بر این باورند که چنین رویکردی در نهایت به نتیجه ای غیر از استقراض دولت از بانک مرکزی نخواهد انجامید. استقراض نیز به معنای انتشار پول و رشد پایه پولی است که منشاء و علت اصلی کاهش ارزش پول ملی و تشدید تورم است.
جسارتی که وجود ندارد
عده ای از اقتصاددانان حامی مفهوم بازار آزاد بر این اعتقادند که دولت سیزدهم نه انگیزه ای برای اصلاح نظام بودجه نویسی دارد و نه جسارت انجام اصلاحات ساختاری و جدی در تصمیمات کابینه دیده می شود. برای مثال مهمترین اصلاحی که می تواند کارساز واقع شود بحث تفکیک بودجه ارزی از ریالی است.
عده زیادی از اقتصاددانان معتقدند دولت ابراهیم رئیسی در شرایطی که درآمدهای نفتی در کمترین حد ممکن قرار دارد نمی تواند با ریخت و پاشی که همواره در مدیریت کشور وجود داشته اقدام به بودجه ریزی کند. از همین رو کارشناسان معتقدند دولت باید در گام نخست اقدام به جداسازی این دو بودجه کند تا نه خود کابینه دچار توهم درباره دخل و خرجش شود و نه اینکه سعی داشته باشد تا از این طریق افکار عمومی را دچار انحراف کند.
اگر این اقدام رقم بخورد و با توجه به وضعیت درآمدهای ارزی کشور با ناترازی سنگین بودجه مواجه خواهیم شد. ناترازی که چند راه برای جبرانش وجود دارد که عموما استقراض نامیده می شود. در حقیقت با این اقدام میزان واقعی استقراض دولت از بانک مرکزی و یا از محل اوراق مشخص خواهد شد. استقراضی که در حال حاضر انجام می شود اما هنوز مشخص نیست سهم واقعی دولت از استقراض و به تبع آن تشدید تورم چقدر است؟
قوز بالا قوزی به نام ارز نیمایی !
اما نکته عجیبی که درباره بودجه ۱۴۰۲ می توان گفت شگفت انگیز بودن تصمیم تثبیت نرخ ارز نیمایی در محدوده ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی است. از آن هم عجیبتر تعیین قیمت دلار ۲۳ هزار تومانی برای واردات بود که به باور کارشناسان می تواند به معنای تشدید فساد باشد.
این اقدام که پیشتر نیز در سال ۹۷ تجربه شده بود و منجر به بروز مشکلات ناشی از تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای ارز ترجیحی شد حالا به شکلی دیگر و با روکشی عوامفریبانه در حال تکرار است. البته این سیاست پیش از آن هم اجرا شده؛ در زمان دولت احمدی نژاد و در محدوده قیمتی ۱۲۰۰ تومانی انجام شد که به نتیجه فاجعه باری انجامید. از جمله کوچکترین تبعات مخرب اجرای این طرح در زمان دولت احمدی نژاد ظهور چهره هایی مانند بابک زنجانی بود که هنوز هم پرونده ایشان لاینحل باقی مانده است.
به عبارتی اگر دولت رئیسی و بانک مرکزی قصد تثبیت نرخ نیمایی را داشته باشند باید منتظر وارد آمدن هزینه های سنگین ناشی از تشدید فساد در زندگی روزمره مردم باشیم. چرا که مابه‌التفاوت این نرخ ۲۳ هزار تومانی با قیمت دلار در بازار آزاد باید از جیب مردمی پرداخت شود که فعلا سرمایه هایشان به امانت در اختیار دولت سیزدهم است.
ابرتورم جدی است ؟
با توجه به سیگنال هایی که تاکنون از لایجه بودجه ۱۴۰۲ دریافت شده این انتظار می رود که تشدید تورم در سال آینده قطعی و جدی باشد. تورمی که خوشبین ترین اقتصاددانان آن را برای سال ۱۴۰۲ در محدوده ۶۵ الی ۷۰ درصدی پیش بینی می کنند. اما نظر بدبینانه ای هم وجود دارد که سناریوی سه رقمی شدن نرخ تورم برای سال آینده را در ناسیه اقتصاد ایران می بیند.
اما منطقا و در صورت عدم تغییر سیاست های ایران در قبال برجام و حتی FATF این انتظار می رود که در بهترین شرایط نرخ تورم سالانه برای سال ۱۴۰۲ از مرز ۷۰ درصدی نیز عبور کند که به معنای دو برابر شدن سرعت گرانی کالاهای مصرفی مردم در ماه های آینده خواهد بود.
مقالات زیر مرتبط با این نوشته در ایران گیت منتشر گردیده است:
English
View this article in English
