نظام بانکی ایران ورشکسته است ؟
نظام بانکی ایران ورشکسته است. به گزارش ایران گیت، مسئله ناکارآمدی و اوضاع نامساعد بانک های ایران از سالها قبل همواره در محافل علمی اقتصاد مطرح بوده است. اخیرا نیز طرح های عجیبی از سوی مجلس و دولت در دست اجرا قرار گرفته که بار دیگر بحث ورشکستگی بانک ها را مطرح کرده است.
نظام بانکی ایران در حال حاضر وارد مرجله ای بسیار دشوار و حساس شده است. به نحوی که بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند اگر در این برهه از زمان سیاستگذاران پولی و بانکی کشور نتوانند تصمیمات معقول و علمی و عملیاتی اتخاذ کنند قطعا نتیجه خوشایندی در انتظار نظام بانکی و متعاقب آن اقتصاد ایران نخواهد بود.
متغیرهای کلان اقتصادی در ایران حاکی از وخیم بودن وضعیت بانک هاست. بانک هایی که محور و رکن اصلی اقتصادی کشور بوده و به طور کلی می توان گفت که سیستم بانک محوری بر کلیت نظام اقتصادی ایران حاکم است. اما سیستم بانکی همواره در طول ۴ دهه اخیر آماج تصمیماتی قرار داشته که عمدتا با پشتوانه ایدئولوژیک و عوامفریبانه اتخاذ شده اند.
از جمله این تصمیمات می توان به سرکوب نرخ بهره بانکی، فساد در سیستم بانکی کشور، استقراض مستقیم و غیرمستقیم دولت از بانک ها، اعمال فشار برای ارائه تسهیلات بدون پشتوانه، بنگاهداری بانک ها و اشاره کرد.
سرکوب نرخ بهره
یکی از مواردی که اقتصاددانان همواره با تاکید بر آن سعی در جلب توجه ها به سوی یک بحران اقتصادی عظیم را دارند، بحث سرکوب نرخ بهره بانکی است. دولت ها در مقاطعی مانند آنچه این روزها شاهدش هستیم با اهداف و اغراض مختلف نرخ بهره را به صورت دستوری پایین و یا بالا می برند. در حال حاضر سرکوب نرخ بهره در ظاهر با شعارهایی نظیر بانکداری اسلامی، نظام بانکی بدون ربا، مقابله با فساد در بانک ها و صورت گرفته است.
اما واقعیت چیز دیگریست! دولت ابراهیم رئیسی تاکنون اثبات کرده که نه ایده مشخصی برای مدیریت اقتصاد دارد و نه اینکه اجرای همان سیاست های ناسالم و غیرمعقول گذشته در توانش است. وعده های پرطمطراقی هم که وی در دوران انتخابات به مردم داده بود حالا گریبانش را گرفته و کار را برای وی دشوار کرده است.
برای مثال یکی از بخش هایی که فشار زیادی به رئیسی وارد می کند سهامداران متضرر بازار سرمایه است. سهامدارانی که به دولت سیزدهم امید بسته بودند حالا انتظارات بسیار زیادی از کابینه دارند. از جمله این انتظارات سرکوب نرخ بهره با هدف جلب سرمایه های سرگردان به بورس است.
وزارت اقتصاد نیز سال گذشته تحت فشاری که از سوی بورسی ها متحمل بود اقدام به تحدید نرخ بهره در بازه کمتر از ۲۰ درصدی کرد.
این در حالیست که کانال نرخ بهره در علم اقتصاد به عنوان ابزاری جهت کنترل تورم شناخته می شود. اما اقتصاددانان اعتقاد دارند در شرایطی که تورم در ایران متجاوز از ۴۲ درصد است، نرخ بهره بین بانکی در محدوده کمتر از ۲۰ درصدی در حال نوسان کم دامنه است.
به عبارتی نرخ بهره در بازار پول چیزی حدود منفی ۲۰ درصد است. یعنی با توجه به نرخ تورم بازار پول اوضاع نامساعدی داشته و همین امر باعث بروز فسادهای گسترده ای شده است. از طرفی هم این معادله به زیان بانک ها تمام شده و فقط برخی از مدیران بانکی با سوءاستفاده از شرایط به وجود آمده تلاش دارند از این نمد کلاهی برای خود بدوزند.
وام را کی داده و کی گرفته؟!
ابراهیم رئیسی در مخمصه ای گیر کرده که با سر دادن شعارهای پرطمطراق در انتخابات کار خود را دشوارتر کرده است. وعده هایی که رئیسی به مخاطبان داده حالا گریبان دولتش را گرفته و به نظر می رسد برای فرار از زیر این فشارها به هر ریسمانی چنگ می زنند.
از جمله اقداماتی که دولت سیزدهم در این زمینه انجام داده اعمال فشارهای بی قاعده و غیراصولی به بانک های دولتی و غیردولتی برای ارائه تسهیلات به متقاضیان است. این در حالیست که بانک ها شدیدا از این رویکرد دولت انتقاد کرده و به هر نحو ممکن از زیر بار اجرای دستورات دولت فرار می کنند.
البته اقتصاددانان اعتقاد دارند دولت بانک ها را در شرایطی قرار داده که ناترازی ها به شدت تشدید شده است. بحث استقراض غیرمستقیم دولت از بانک مرکزی باعث شده تا فشار شدیدی بر این نهاد سیاستگذار پولی و بانکی و به تبع آن بانک های دولتی و خصوصی وارد شود.
از طرفی هم مجلس طرح جوانی جمعیت را به تصویب رسانده که اساس آن حول محور ارائه تسهیلات ازدواج و همچنین افزایش نرخ باروری استوار است. این شرایط موجب شده تا گزارشات متعددی از امتناع بانک ها برای ارائه وام به متقاضیان و واجدین شرایط دریافت تسهیلات به رسانه ها مخابره می شود.
ورشکستگی حقیقت دارد؟
با توجه به شرایطی که توصیف شد می توان گفت نظام بانکی کشور نیز در آستانه سقوط یا همان فروپاشی قرار دارد. اما اگر کمی ریشه ای تر به وضعیت نظام بانکی کشور نگاه کرد متوجه وخامت اوضاع خواهیم شد. مسئله بانکداری بدون ربا و طرحی که اخیرا به تصویب مجلس رسیده نیز بر این نگرانی ها شدیدا افزوده است.
اضافه برداشت بانک ها که تبدیل به امری عادی شده حالا یک فرابحران را سبب شده است. فرابحرانی که می تواند به نتیجه ای فاجعه بار ختم شود. از طرفی هم فشارهای دولت به نظام بانکی و طرح های غیراصولی مجلس مسیر را برای سقوط نظام بانکی به چاه ویل اضافه برداشت و رشد پایه پولی بیافتد. چاهی که نتیجه ای غیر از تشدید تورم و گذراندن آب از سر اقشار مختلف جامعه نخواهد داشت.
در همین راستا گزارش و تحلیلی‌هایی در ایران گیت منتشر شده است که چند نمونه جهت سهولت شما فهرست شده است:
English
View this article in English
