نزاع اسرائیل و ایران، چهره‌ی ناتوان روسیه را آشکار ساخت

نزاع اسرائیل و ایران، چهره‌ی ناتوان روسیه را آشکار ساخت

نزاع اسرائیل و ایران، چهره‌ی ناتوان روسیه را آشکار ساخت

جنگ میان اسرائیل و ایران تنها منافع کوتاه‌مدتی برای روسیه به همراه داشته است. اما در بلندمدت، با مشکلات و پیامدهای منفی بسیار بزرگ‌تری مواجه هستیم.

رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، شکایت کرده است که این جنگ باعث افزایش شدید قیمت نفت شده که به نفع روسیه بوده است.

همچنین توجه جهانی را از جنگ در اوکراین منحرف کرده و به روسیه آزادی بیشتری برای انجام حملات علیه اوکراین داده است.

در واقع، روسیه همچنان در اوکراین پیشرفت می‌کند و اکنون چهار برابر بیشتر از ناتو مهمات تولید می‌کند.

به‌راحتی می‌توان فهمید چرا برخی در روسیه از احتمال بروز یک جنگ منطقه‌ای در خاورمیانه استقبال کرده بودند.

با این حال، این دیدگاه گمراه‌کننده است. توانایی اسرائیل در حمله به تأسیسات هسته‌ای و موشکی ایران، آسیب‌پذیری‌های ایران را آشکار ساخت.

این موضوع اهمیت دارد چرا که روسیه و ایران در ژانویه ۲۰۲۵ یک توافق همکاری راهبردی امضا کرده‌اند و مواضع ضدغربی دو کشور بسیار مشابه است.

ارزیابی کلی آرکادی میل-من، سفیر پیشین اسرائیل در روسیه، این است که آسیب‌های بلندمدت وارد شده به منافع روسیه بیشتر از منافع کوتاه‌مدتی است که روسیه از جنگ اسرائیل با ایران به دست آورده است.

میل-من در مصاحبه‌ای گفت، روسیه به ایران به‌عنوان عامل برهم‌زننده‌ای که غرب را تهدید می‌کند نیاز دارد، اما اکنون نظام سیاسی آسیب‌دیده ایران در موقعیتی نیست که بتواند کمک کند.

علاوه بر این، مسکو به‌شدت به تأمین پهپادهای شاهد ۱۳۱ و شاهد ۱۳۶ ایران متکی بوده است. اگرچه روسیه تولید داخلی پهپادهای شاهد را راه‌اندازی کرده، احتمالاً همچنان به تأمین ایرانی نیاز دارد.

بقایای پهپادهایی که اخیراً در اوکراین پیدا شده‌اند نشان می‌دهند که روسیه همچنان از فناوری‌های جدید ایرانی که در این پهپادها استفاده می‌شود بهره‌مند می‌شود.

همچنین در سال ۲۰۲۴، ایران موشک‌های بالستیک کوتاه‌بردی در اختیار روسیه گذاشت تا در جنگ علیه اوکراین استفاده کند. باز هم، به نظر می‌رسد روسیه به دریافت محموله‌های بیشتر چشم داشته است.

توافق همکاری راهبردی، روس‌ها را موظف به دفاع از ایران نمی‌کرد و رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، این موضوع را به‌صراحت اعلام کرده است. با این حال، حتی اگر روسیه می‌خواست چنین حمایتی ارائه دهد، قادر به انجام آن نبود، زیرا به مهمات برای جنگ خودش نیاز دارد.

روسیه همچنان همکاری نزدیکی با چین دارد. در واقع، نشانه‌های نگران‌کننده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه چین تأمین قطعات مورد استفاده در پهپادهای روسی را که علیه اوکراین به کار می‌روند افزایش داده است. با این حال، نیاز شدید روسیه به مهمات، این کشور را مجبور به ایجاد یک شراکت راهبردی جامع با کره شمالی کرده است.

برخلاف توافق با ایران، روسیه متعهد شده است که در صورت بروز تجاوز خارجی، کمک «نظامی و سایر» به کره شمالی ارائه دهد. وابستگی فزاینده مسکو به رژیم پیونگ‌یانگ، نشان‌دهنده ضعف آن است و فضای مانور را برایش محدود کرده است.

روسیه از جنگ اسرائیل و ایران دچار تزلزل شده است و برخلاف ایالات متحده، نتوانسته کاری انجام دهد. هیچ نفوذ یا اهرم فشاری بر طرف‌های درگیر نداشته و تنها به محکوم کردن «تجاوز بی‌دلیل و بدون توجیه» بسنده کرده است.

پوچی و توخالی بودن چنین محکومیت‌هایی، در حالی که خود روسیه در حال بمباران جمعیت غیرنظامی در اوکراین است، برای روس‌ها ظاهراً موضوعیتی ندارد.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، بلافاصله پس از حملات آمریکا برای گفتگو با پوتین به مسکو رفت. او از پوتین به‌خاطر محکوم کردن حملات اسرائیل و آمریکا تشکر کرد، اما دست خالی مسکو را ترک کرد.

پس از حمله حماس در ۷ اکتبر به اسرائیل، روس‌ها تصور کردند که شکست اطلاعاتی و نظامی اسرائیل به معنای تضعیف جدی این کشور است.

اما روسیه در پی موفقیت اسرائیل در برابر حزب‌الله در لبنان و حملاتش به توانایی‌های نظامی ایران، ناچار شده در نگاهش نسبت به اسرائیل تجدیدنظر کند.

اسرائیل از ارسال تجهیزات نظامی به اوکراین خودداری کرده و نشانه‌ای از تغییر این سیاست دیده نمی‌شود. اما ممکن است پوتین خود را متقاعد کرده باشد که توانایی‌های پیشرفته نظامی اسرائیل ممکن است روزی به اوکراین برسد، اگر روسیه نهایتاً جنگنده‌های سوخو-۳۵ را که ایران در سال ۲۰۲۳ خریداری کرده بود، به این کشور تحویل دهد. این مسئله می‌تواند توضیح دهد که چرا این هواپیماها هنوز به ایران تحویل داده نشده‌اند.

در پایان سال ۲۰۲۴، روسیه با ناتوانی نظاره‌گر سقوط متحد سوری‌اش، بشار اسد، بود. اگرچه فروپاشی رژیم اسد به اندازه ایران برای روسیه زیان‌بار نبود، اما باز هم ضربه‌ای جدی به منافع نظامی و تجاری روسیه در سوریه وارد کرد.

زلنسکی نیز این فرصت را برای تمسخر وضعیت رو به زوال روسیه در منطقه از دست نداد.

وی در پستی در شبکه اجتماعی X نوشت: «آیت‌الله پوتین می‌تواند به دوستانش در ایران نگاه کند تا ببیند چنین رژیم‌هایی به کجا ختم می‌شوند و کشورشان را تا چه حد به پوسیدگی می‌کشانند.»

پوتین ناچار بود از حاشیه نظاره‌گر نقش تعیین‌کننده جنگنده‌های اف-۳۵ و بمب‌افکن‌های B-2 ایالات متحده در حملات علیه تأسیسات هسته‌ای و توان موشکی ایران باشد.

الیوت آبرامز، نماینده ویژه پیشین در امور ایران در دولت اول ترامپ، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی گفت: «کارهایی انجام شد که پوتین قادر به انجام آن‌ها نبود و حتی نمی‌توانست نزدیک آن‌ها شود.

ترامپ معتقد است که پوتین به قدرت احترام می‌گذارد و ترامپ همین حالا قدرت را به نمایش گذاشته است.»

به‌طور متناقض، دونالد ترامپ، طرفدارترین رئیس‌جمهور آمریکا نسبت به روسیه در تاریخ معاصر، شاید بیشتر از پیشینیان خود آسیب‌پذیری روسیه را آشکار کرده باشد.