شلیک موشک حماس به دیوار کوتاه «ریال»

شلیک موشک حماس به دیوار کوتاه «ریال»

شلیک موشک حماس به دیوار کوتاه «ریال»عملیات طوفان الاقصی بیش از آنکه به اسرائیل و زیرساخت‌های امنیتی و اقتصادی این کشور آسیب برساند، اوضاع معیشتی شهروندان ایرانی را تحت تاثیر قرار داده است. نرخ دلار دوباره به کانال ۵۰ هزار تومانی بازگشته و شواهد حاکی از جهش قریب الوقوع دیگری برای قیمت ارز است.

زمانی که گردان های القسام حماس نخستین راکت ها را به سمت اراضی اشغالی شلیک کردند انفجار نه در خاک اسرائیل بلکه در خیابان میرداماد تهران و در بانک مرکزی ایران رخ داد. ارزش ریال در کمتر از ۶ ساعت ابتدایی عملیات حدود ۱۰ درصد افزایش یافت و دیواری که فرزین و بانک مرکزی پیش روی دلار ساخته بودند به ناگاه فروریخت.

هرچند در روزهای بعد و با مواضعی که رهبر جمهوری اسلامی اتخاذ کرد تا حدودی این جهش جبران شد و قیمت دلار عقب نشینی ۴ الی ۵ درصدی را تجربه کرد. اما وضعیت به گونه ای پیش رفت که قیمت در کانال ۵۰ هزار تومانی تثبیت شد. حالا کارشناسان معتقدند معادلات در بازار ارز به گونه ای نوشته شده که در زمستان ۱۴۰۲ شاهد رشد قابل توجهی برای نرخ دلار خواهیم بود که همه بازارها را تحت تاثیر قرار می دهد.

البته ایران گیت پیشتر و در شهریور ماه گذشته نیز از وقوع چنین اتفاقی خبر داده بود و هشدار داده بود که سد دفاعی فرزین و تیمش در برابر رشد قیمت دلار مصنوعی و سست بوده و به زودی فروخواهد ریخت. اما در این گزارش به بررسی دقیق تر نرخ ارز در روزها و هفته های پیش رو پرداخته شده است.

انفجار قیمت در خیابان میرداماد

برای درک بهتر وضعیت ارزش ریال در روزها و هفته های پس از جنگ غزه می توان به نمودار زیر مراجعه کرد. همانطور که در تصویر دیده می شود نرخ دلار در ابتدای مهرماه ۱۴۰۲ تا میانه های ماه با ثبات در کانال قیمتی ۴۹ هزار تومان سپری کرده است. اما در ادامه و با آغاز جنگ غزه در ۱۵ مهر ماه ۱۴۰۲ به ناگاه شاهد رشد قیمت و شکستن مرز ۵۰ هزار تومانی برای قیمت دلار هستیم. بنابراین می توان به روشنی گفت که نرخ ارز کاملا تحت تاثیر تحولات منطقه قرار گرفته است.

دیواری که فروریخت

بانک مرکزی از روزی که محمدرضا فرزین سکاندارش شده در راستای سرکوب نرخ ارز تلاش های گسترده ای داشته است. این سیاست باعث شده تا در طول ۸ ماه گذشته نرخ دلار در محدوده ۴۸ الی ۵۰ هزار تومانی درجا بزند. اما کارشناسان اعتقاد دارند جنگ غزه باعث شده این سد قیمتی در بازار ارز شکسته شود. از همین رو بسیاری از فعالان بازارهای مالی معتقدند حالا که این سد شکسته شده دلار می تواند به سمت قیمت واقعی در بازار آزاد حرکت کند.

قیمت واقعی دلار چند است؟

برای محاسبه نرخ واقعی دلار فرمول مشخصی وجود دارد که توسط فعالان بازار نیز مورد استفاده قرار می گیرد. برای محاسبه این نرخ می توان قیمت ۴۹ هزار تومان را در نرخ تورم سالانه ایران در سال ۱۴۰۱ منهای نرخ تورم امریکا در مدت مشابه کرد. رقمی که بدست می آید میزان کاهش ارزش پول ایران در طول یکسال پیش رو است. یعنی برای سال ۱۴۰۲ با در نظر گرفتن نرخ تورم ایران و امریکا انتظار می رود در پایان سال جاری هر دلار آمریکا معادل ۷۰ الی ۷۵ هزار تومان ارزش داشته باشد.

البته این نکته به معنای قیمت قطعی دلار در محدوده ۷۰ هزار تومانی تا پایان سال جاری نیست. در واقع این معنا را می توان داشته باشد که اگر بانک مرکزی دوباره نتواند همان سد دفاعی را ایجاد کند قیمت باید به این محدوده برسد. اینجاست که گفته می‌شود جنگ غزه به شکل اساسی سد دفاعی فرزین در برابر نرخ ارز را شکسته است. از همین رو انتظار می رود احتمال صعود قیمت دلار به کانال ۷۰ الی ۷۵ هزار تومانی تا پایان سال جاری بسیار بالاتر از یک ماه گذشته و پیش از آغاز جنگ غزه باشد.

البته در طول یک ماه اخیر در مقاطعی شاهد کاهش نرخ ارز بوده ایم. از جمله این مقاطع می توان به سخنرانی های آیت الله خامنه ای و سید حسن نصرالله اشاره کرد که در نمودار بالا کاملا مشهود است. از همین رو برخی از کارشناسان حامی دولت مدعی هستند که با فروکش کردن آتش جنگ قیمت دلار دوباره به زیر ۵۰ هزار تومان بازمی گردد. اما اینجاست که به همان فرمول محاسبه نرخ ارز ارجاع داده می شوند و تلاش بانک مرکزی در جهت کنترل قیمت را قابل ادامه دادن نمی دانند. بنابراین انتظار می رود قیمت بار دیگر به کانال ۶۰ هزار تومانی و سپس ۷۰ الی ۷۵ هزار تومانی صعود کند.