پیش بینی ۷ سال پیش مجله تایم درباره ایران درست درآمد ؟!
پیش بینی ۷ سال پیش مجله تایم درباره ایران درست درآمد ؟!. می گویند مجله تایم ۷ سال پیش این روزها را پیش بینی کرده بود، البته اتفاق سه سال زودتر افتاد! این روزها تصویر روی یکی از مجلدهای سال ۲۰۱۵ آن با عنوان «ایران ۲۰۲۵ چگونه در دهه آینده جهان را تغییر خواهد داد» دست به دست می شود. تیتر و عکسی که همان زمان هم خیلی جنجالی شد و رسانه های اصولگرا با ترشرویی از آن با عنوان ایرانی که غرب می پسندد یاد کردند!
شاید برخی هم آن تیتر را بیشتر از آنکه مبتنی بر یک تحلیل آماری، جامعه شناختی و کارشناسانه بدانند یک کار ژورنالیستی تلقی کرده بودند. حالا معلوم شد که صرفا یک تیتر ژورنالیستی هم نبوده است!
دختری روی جلد
تصویر روی جلد با پس زمینه دریاچه چیتگر و ساختمان‌های مدرن اطرافش و وسط کادر دختری نوجوان با چهره ای شرقی و با پوشش نزدیک به طیف وسیعی از دهه هفتادی یا هشتادی ها، درحالی که گوشی آیفون و نخ بادکنکی ( بادکنک در تصویر دیده نمی شود) در دست دارد و نگاهی جست و جو گرش به سمت بیرون کادر کشیده می شود.
آن زمان آن قدر که تصویر روی جلد که کار «نیوشا توکلیان» عکاس معروف مطبوعاتی ایران بود جلب توجه کرد، محتوای گزارش ارجاعی به آن عکس و تیتر مرتبط با آن، کمتر مورد توجه قرار گرفت.
چرا که به جز آن تصویر روی جلد، ۲۰ عکس دیگر از نیوشا هم داخل مجله منتشر شده بود و برای همین بیشتر تحلیل ها و واکنش ها به ویژه از سوی جریان رسانه ای اصولگرا به سمت خود نیوشا و همسر هلندی روزنامه نگارش کشیده شد. سایت اصولگرای جهان نیوز نوشته بود:«عکاس یاد شده با برخی نشریات زنجیره‌ای همکاری داشته و برخی تصاویر فاقد روسری خود را هم منتشر کرده است.
روزنامه شرق در تمجید از کار مجله تایم و عکاس همکار آن، به مصاحبه با «مجید-س» دیگر عکاس بازداشت شده در آشوب ۸۸ پرداخت که پس از آزادی از کشور گریخت. هر دو عکاس به اعتبار همکاری با فتنه‌گران در برخی جشنواره‌های خارجی مورد تفقد قرار گرفته‌اند.»
پیش بینی یک ایران غیر آرمانی
آن عکس و تیتر گزارش مجله تایم درست زمانی منتشر شد که برجام به نتیجه رسیده بود و به نظر می رسید که فصلی جدید نه تنها در ساختار سیاست خارجی یا حتی حکمرانی ایران بلکه در زندگی مردم ایران آغاز خواهد شد. خوش بینی ها به تغییر و تحول نه تنها در داخل بلکه در خارج از ایران هم بازتاب داشت.
برای همین تحلیل های منصفانه تر بر این باور بودند که تایم با انتخاب آن عکس ها و گزارش به جای ارائه تصویر سیاه ، تلاش کرده تصویری خاکستری از ایران به نمایش بگذارد و از نشانه های مدرنیسم تا حفظ برخی سنت‌ها و کنار هم قرار گرفتن فضای متفاوت ذهنی و پوشش چند نسل مختلف ایران که کنار هم قرار گرفته‌اند، نمونه هایی بیاورد.
نویسنده مجله تایم نیز به این نکته اشاره کرده بود که فضای ایران برخلاف تصور بسیاری از غربی‌هاست و با جامعه‌ای نیمه مدرن مواجه هستیم که بخشی از فضای سال‌های ابتدایی انقلاب در کنار نگاه‌های تازه نسل جدید در آن مشهود است و برای همین از این تصویر کلی ایران امروز و دورنمایی که به ذهن می آورد، با عنوان «ایران ۲۰۲۵» یاد کرده بود.
تایم با طرح این پرسش که آیان ایران ظرف یک دهه آینده دچار تغییرات اساسی خواهد شد، نوشته بود:«با اینکه این تغییرات قبل از توافق شروع شده بود ولی اکنون با سرعت زیادی در حال انجام است. ایران در ده سال آینده بسیار متفاوت خواهد بود. در ۲۰۲۵ به احتمال زیاد ایرانی‌ها دیگر آرمانی نخواهند بود.»
ترشرویی اصولگرایان از آن عکس و تیتر
سایت مشرق درباره عکس روی جلد همان زمان نوشته بود:« عکس جلد آرزوی آمریکاست و طمع آمریکا از جهان زیست جوان ایرانی. دختری که هنوز نوجوان است ولی بیش از یک دختر جوان آمریکایی آرایش کرده.. دختر به افق‌های دور خیره شده. انگار دارد بادبادکش را نظاره می‌کند که چگونه اوج میگیرد. بادبادک آرزوهای دختر در قاب نیست؛ فقط نخ بادبادک را در دستش می‌بینیم. شال روی سر هیچ شباهتی به حجاب ندارد؛ از آن حجاب‌هایی است که اگر نباشد، جذابیت ظاهری دختر کاهش می‌یابد.»
رسانه های اصولگرا حتی به روزنامه شرق هم که مفصل به آن شماره از مجله تایم پرداخته بود تاختند و با بیان این که تایم با این عکس و تحلیل‌های خود تلاش کرده تغییر ایران به سمت غربی شدن را در پسا برجام و دوره ۱۰ ساله اجرای آن القا کند، از قول شرق نوشته بود:« تایم تلاش کرده تا بگوید ایران دارد پوست می‌اندازد. تایم می‌کوشد بگوید در دوره شعارهای ضد غربی جوانان به سمت دیگری رفته‌اند.»
جای خالی واقعیت در تحلیل های اصولگرایان
در یکی از تحلیل هایی که رسانه های اصولگرا درباره آن عکس و تیتر منتشر کرده بودند آمده بود:«واقع قضیه این است که پیش بینی مجله تایم این است که ایران در این یک دهه دچار تغییرات اساسی خواهد شد…
شواهد و قرائن نشان می دهد که غربی ها تلاش دارند تا در مدت ۱۰ سالی که اجرای توافق برجام در جریان است، بر بستر آن تغییرات گسترده ی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را در انقلاب اسلامی ایران و به تبع آن در کشورها و ملت های تحت تأثیر آن ایجاد نمایند…»
در ادامه این تحلیل آمده بود که«.. ستونهای این تغییرات، بر بستر تغییر سبک زندگی، رسانه، نفوذ، وابستگی، ترس و رفاه زدگی خواهد بود. آنها در انتظار ایرانی هستند که با دور شدن از روحیه انقلابی گری و استکبارستیزی، برای آمریکا، اسراییل و غرب، امنیت، آرامش و اقتدار به ارمغان آورد و ملت ها و کشورهای مستضعف و مظلوم جهان را از هرگونه ایستادگی و مقاومت در برابر استکبار جهانی ناامید و منصرف نمایند.»
فارغ از این سستی بنیادین در نگاه اصولگرایانه که متوجه تحولات بطئی و تغییرات ذاتی جامعه ایرانی نیستند و هر خواسته و تحولی را به نقش و عامل عامدانه خارجی نسبت می دهند باید گفت که این تحلیل هم بیش از آنکه مبتنی بر یک پیش بینی باشد مبتنی بر یک هراس ناشی از عدم شناخت جامعه است. عدم شناختی که هنوز و حتی بعد از اعتراضات اخیر هم ادامه دارد و می توان نشانه های واضحش را در گفتارها و تحلیل هایشان دید.
مجله تایم یک هفته‌نامه مشهور آمریکایی با یک سابقه ۹۲ ساله است که همواره در پایان سال میلادی هم یک نفر را به عنوان به شخصیت سال انتخاب می‌کند. تاکنون شخصیت‌های ایرانی مثل دکتر محمد مصدق، امام خمینی و … به عنوان چهره سال در این مجله انتخاب شده‌اند.
English
View this article in English
