فتح استانبول به دست رقیب

فتح استانبول به دست رقیب

ترکیه: شکست غافلگیر کننده

فتح استانبول به دست رقیب. حزب جمهوری خلق ترکیه که یکی از احزاب مخالف دولت اردوغان که اصلی ترین و‌ مهمترین آنها نیز می‌باشد، همه شهرهای اصلی ترکیه را فتح کرد و در استانبول و آنکارا دوباره تایید شد و این رویداد برای اردوغان و حزب عدالت و توسعه بدترین شکست در دو دهه اخیر می باشد.

پس از آن که در روز یکشنبه ۳۱ ماه مارس تمام نامزدهای حزب عدالت و توسعه در همه شهرهای بزرگ شکست خوردند در یک سخنرانی که از تلویزیون دولتی از مقر حزب عدالت و توسعه در آنکارا پخش شد، رئیس جمهور رجب طیب اروغان اعلام کرد که “متاسفانه ما به نتیجه ای که می خواستیم نرسیدیم” و بدین ترتیب به شکست در انتخابات شهرداری اعتراف کرد.

این شکست برای حزب اردوغان بسیار تلخ بود زیرا که شامل مناطقی مانند آناتولی نیز می شود، جایی که زمانی پایگاه اصلی حزب اکثریت محسوب می شد و نشان دهنده یک پیروزی تاریخی برای اپوزیسیون بود و در همین حال در دو شهر بزرگ آنکارا و استانبول این پیروزی تاییدی بود بر نظرسنجی های پنج سال قبل، که بر اساس آنها پیش بینی شده بود که در انتخابات آتی شهرداری ها حزب عدالت و توسعه پس از ۲۰ سال سلطه بلامنازع شکست خواهد خورد. اوزگور اوزل، دبیر حزب اصلی اپوزیسیون، حزب جمهوری خلق گفت:” امروز رای دهندگان ما تصمیم بسیار مهمی گرفتند، آنها تصمیم گرفتند سیاست جدیدی را در ترکیه ایجاد کنند”.

اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول و رهبر حزب جمهوری خلق، از رای دهندگان تشکر کرد خطاب به آنها گفت:” مردم استانبول شما به ما اختیار دادید و در را برای آینده باز کردید”. شکست حزب اکثریت کمتر از یک سال پس از انتخاب مجدد اردوغان برای یک دوره جدید ریاست جمهوری رخ می دهد، پیروزی که علیرغم شرایط دشوار اقتصادی و انتقادهای فراوان برای مدیریت اظطراری پس از زلزله ویرانگر ماه فوریه ۲۰۲۳، سیطره ی رئیس جمهور بر کشور را تقویت کرد.

یک پیروزی تاریخی؟

اعداد و ارقام گویای این هستند که حزب عدالت و توسعه همچنان بر بخش مرکزی کشور و مناطق جنوب شرقی از جمله شهرهای قهرمان ماراش، غازی عینتاب تسلط دارد، اگر چه کنترل آدیامان را از دست داده است. اما حزب طرفدار کردهای دموکرات در بسیاری از مناطق جنوب شرقی پیروز شدند و مناطق وسیعی از غرب، جنوب و شمال تحت کنترل حزب جمهوری خلق قرار گرفت و توانستند در ازمیر، آنکارا، آدانا و مناطق آنتالیا، بورسا چهارمین شهر بزرگ ترکیه و بالیکسیر پیروز شوند.

در استانبول، شهردار امام اوغلو با ده امتیاز، یعنی بیش از یک میلیون رای، از نامزد رقیب خود پیشی گرفت و در مجموع، طبق اعلام شورای عالی انتخابات ترکیه، حزب جمهوری خلق در ۳۶ استان از ۸۱ استان در این کشور، پیروز شد. امام اوغلو در همین راستا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت در حالی که پیروزی خود را جشن می گیریم، پیامی را به جهان ارسال می کنیم:” زوال دموکراسی اکنون به پایان می رسد”.

امام اوغلو که در روستایی کوچک در استان ارزنجان در ناحیه آناتولی متولد شده است، در سال ۲۰۱۹ شهردار استانبول شد و در انتخابات سراسری گذشته به همراه رقیب خود کمال قلیچدار اوغلو برای کسب مقام معاونت ریاست جمهوری نامزد شد. امروز به گفته چندین تحلیلگر، او برنده اصلی انتخابات است زیرا که چنین به نظر می رسد او از این انتخابات وزن و محبوبیت سیاسی بیشتری کسب کرده است و گمان می رود که امام اوغلو یک رقیب بالقوه در انتخابات آتی ریاست جمهوری در ترکیه باشد.

دلایل شکست؟

این در واقع اولین شکست سنگینی است که حزب عدالت و توسعه از زمان روی کارآمدن اردوغان در ۲۱ سال پیش متحمل شده است. به همین دلیل، نتایج نظرسنجی ها حاوی پیامی است که رئیس جمهور نمی تواند از آن چشم‌پوشی کند. انتخابات در شرایط رکود اقتصادی طولانی مدت برگزار شد و علیرغم چرخش جزئی رئیس جمهور پس از انتخابات مجدد در ماه می( مه) و اتخاذ سیاست اقتصادی ارتدوکسی به منظور کاهش تورم و کاهش قیمت ها ی مصرف کننده، این رکورد همچنان ادامه دارد.

در سیاست‌های اقتصادی ارتدوکسی که سیاست اقتصادی پذیرفته شده جهانی است؛ بانک مرکزی کاملا مستقل است و هیچ نهاد نه حکومتی و نه نظامی، امنیتی حق دخالت در امور بانک مرکزی را ندارد. در سیاست پولی روش ارتدوکسی، بهره بانکی ابزار اصلی است و استفاده منظم از بودجه، کنترل مخارج عمومی و سیاست تنظیم شده بر اساس فعالیت‌های اقتصادی کاملا باز است. اگر چه بازگشت مهمت شیمشک به عنوان وزیر دارایی و تصمیم بانک مرکزی مبنی بر افزایش نرخ بهره به ۴۵ درصد در ماه ژانویه به عنوان خبر مثبتی از سوی بازارها مورد استقبال قرار گرفت، اما تورم در کشور همچنان بالا است.

داده های رسمی نشان می دهد که قیمت ها در ماه فوریه نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۶۷ درصد افزایش یافته است، اگر چه بر اساس برآوردهای غیر رسمی این رقم ۱۰۰ درصد یا بیشتر است. به نظر می رسد نارضایتی از رکود اقتصادی بخشی از پایگاه انتخاباتی حزب عدالت و توسعه را از حضور در پای صندوق های رای منصرف کرده است. در حالی که رای دهندگان دیگر به تشکیلات اسلامگرای جدید، حزب رفاه نوین پیوستند، این حزب که شاخه ای نو از حزب عدالت و توسعه است به دنبال امتناع رجب طیب اردوغان از قطع روابط تجاری با اسرائیل، علیرغم جنگ در غزه، به وجود آمد.

“نه” به اردوغان؟

بعید است که زلزله سیاسی انتخابات محلی بازتابی فوری در صحنه سیاسی کشور داشته باشد. هیچ ضرب الاجل مهمی از هم اکنون تا پایان دوره چهار سال قوه مقننه وجود ندارد و تا آن زمان اردوغان تلاش خواهد تا شبکه اتحاد خود را تقویت کند. حزب عدالت و توسعه با اختلاف بیشترین نماینده را در پارلمان دارد، اما قدرت آن محدودیت هایی نیز دارد از جمله این است که تعداد رای لازم برای بازنگری در قانون اساسی و اجازه دادن به رئیس جمهور برای نامزدی مجدد برای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۸ را ندارند و‌ به هر حال هدف گسترش قدرت او، می‌تواند فراتر از دسترس باشد.

سلیم کورو، تحلیلگر اندیشکده تپاو مستقر در آنکارا می‌گوید: آنچه در پرتوی رای گیری تغییر کرده است، در واقع چیزی فراتر از تصور است! این رای «نه» به اردوغان به ویژه در استانبول و بسیاری از جاهای دیگر بود. با این حال بسیاری رای جامعه ترکیه به هزاران نفر از مدیران محلی را به عنوان یک رفراندوم در مورد سبک حکومت اقتدارگرایانه و استبدادی اردوغان می‌دانند که شامل مداخلات در سیاست‌های پولی، محدودیت‌های آزادی بیان و نفوذ سیاسی در قوه قضاییه است.

این شکست در مقایسه با انتخابات ریاست جمهوری در ماه می( مه) سال گذشته که اردوغان در برابر ائتلافی متشکل از شش حزب مخالف که به دنبال برکناری او‌ بودند، پیروز شد، نقطه عطفی آشکار است. اصلی آیدینتاشباش، یکی از تحلیلگران موسسه بروکینگز مستقر در واشنگتن کفت: خوب با بد، این یک درخواست قاطع برای تغییر است و همچنین معتقد است که اردوغان دیگر از این پس نمی‌تواند روی مخالفانی که در آشفتگی و بی نظمی هستند حساب کند.

“اردوغان شکست ناپذیر نیست” این پیامی است که از انتخابات محلی بیرون آمد، که اولین شکست مهم و غیرمتظره برای رئیس جمهور ترکیه و حزب عدالت ‌توسعه است که به مدت بیش از ۲۰ سال در قدرت بوده است. بنابراین، به نظر می رسد که باد تغییر در کشور وزیدن گرفته است که در آن نارضایتی فزاینده از وضعیت دشوار اقتصادی به رای اعتراضی علیه رئیس جمهور و دولت او تبدیل شده است. اگر چه برای چهار سال آینده انتظار وقوع یک زلزله سیاسی وجود ندارد، اما مشروع است که بپرسیم اکنون چه بازتابی در رهبری ترکیه و حزب عدالت و توسعه خواهد داشت، جایی که ما هنوز جانشینی برای اردوغان نمی بینیم.