فاجعه در اقتصاد ایران ؛ قطعی اینترنت رشد اقتصادی را منفی می کند ؟ قسمت دوم
فاجعه در اقتصاد ایران ؛ قطعی اینترنت رشد اقتصادی را منفی می کند؟. کارشناسان اعتقاد دارند معیشت بیش از ۱۰ میلیون شهروند ایرانی در طول دو هفته اخیر و با قطعی اینترنت با خطر جدی مواجه شده است. صاحبان کسب و کارها نیز شدیدا نگران قطعی دائمی اینترنت در کشور و یا تداوم فیلترینگ شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام هستند.
ناظران معتقدند رفتار دولت ابراهیم رئیسی در دو هفته اخیر حاکی از وجود تمایلاتی برای دائمی کردن قطعی اینترنت و یا حداقل اعمال برخی محدودیت های اخیر است. گزارشاتی که اخیرا پیرامون رویکرد دولت در زمینه محدودسازی دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت منتشر شده نشان می‌دهد که برخی مسئولان دولت رئیسی مستقیما در راستای تشدید محدودیت ها اقدامات گسترده ای را ترتیب داده اند. کارشناسان نیز ضمن ابراز نگرانی، خطر تداوم سیاست های دولت برای کسب و کارهای مجازی را بسیار بالاتر از آنچه تصور می شد می دانند.
ایران گیت در سومین قسمت از سری گزارشات بررسی آسیب های قطعی اینترنت به اقتصاد ایران، محاسباتی را پیرامون تخریب زیرساخت های اقتصادی کشور در پی اجرای سیاست اعمال محدودیت و فیلترینگ فضای مجازی ترتیب داده است. طبق این محاسبات وعده رشد ۸ درصدی در چنین شرایطی که بیش از ۱۱ میلیون نفر عملا کسب و کار خود را از دست داده اند، خواب و خیالی بیش نیست.
خداحافظی با رشد اقتصادی
طبق محاسبات ایران گیت، بخش کسب و کارهای اینترنتی در ایران که مستقیما معیشت ۱۱ میلیون نفر را تامین می کند چیزی حدود ۸ درصد از کل GDP ایران را شامل می شود. به عبارتی می توان گفت دولت رئیسی با از قطعی اینترنت و همچنین فیلترینگ شبکه های اجتماعی نه تنها معیشت ۱۱ میلیون ایرانی را به خطر انداخته بلکه عملا چیزی حدود ۱۰ درصد از کل اقتصاد ایران را نیز تعطیل کرده است.
این در حالیست که رئیسی و اعضای کابینه سیزدهم بارها وعده تحقق رشد ۸ درصدی را برای اقتصاد ایران داده بودند. هرچند کارشناسان اعتقاد داشتند حتی در شرایطی که این شعارها داده می شد هم امکان محقق شدن رشد ۸ درصدی وجود ندارد، اما به نظر می رسد با رویکرد جدید دولت در زمینه قطعی گسترده اینترنت عملا کوچکترین شانس برای تحقق این رشد از بین رفته باشد.
از همین رو است که بسیاری معتقدند رئیسی با اعمال محدودیت های گسترده اینترنتی عملا زمینه را برای خداحافظی با شعار پرطمطراق خود مبنی بر تحقق رشد اقتصادی چشمگیر را فراهم کرده است. برخی نیز معتقدند در صورت تداوم محدودیت دسترسی کاربران در فضای مجازی در میان مدت و بلندمدت، حتی امکان منفی شدن رشد اقتصادی نیز فراهم است.
چرا که دولت با این اقدام یکی از ارکان موتور محرک اقتصاد را که مستقل و پویا بوده را از کار خواهد انداخت و این اقدام دولت سیزدهم بدون شک به فاجعه ای اقتصادی بدل می شود که نه تنها گریبان ۱۱ میلیون نفر بلکه همه شهروندان ایرانی را خواهد گرفت.
تکلیف دانش بنیان ها چه می شود؟
وضعیتی که این روزها در ایران جریان دارد بسیاری از سرمایه گذاران در حوزه های استارت آپی و دانش بنیان را شدیدا بیمناک کرده است. این در حالیست که دولت بارها بر لزوم تقویت بخش های دانش بنیان اقتصاد تاکید کرده و حتی بودجه های سنگینی را در اختیار برخی شرکت های اصطلاحا دانش بنیان قرار داده است.
اغلب کارشناسان اعتقاد دارند دولت رئیسی بودجه ای را که تا به حال در اختیار برخی شرکت ها با اتیکت دانش بنیان قرار داده مشابه ریختن ثروت ملی در چاه ویلی است که هیچ خروجی مشخص و محسوسی برای ملت ایران نداشته است. این رویکرد رئیسی نه تنها زمینه ساز رونق اقتصادی کشور نشده بلکه حتی برای دولت نیز نتوانسته راهگشا باشد.
به باور بسیاری از متخصصان، هدف جمهوری اسلامی از سرمایه گذاری در بخش هایی که دانش بنیان می خواند، فراهم ساختن زمینه جهت اعمال محدودیت های بیشتر در فضای مجازی است. محدودیت هایی که در راستای جلوگیری از گردش آزاد اطلاعات صورت گرفته و نشانه های مشخصی از آن نیز در شرکت ها و نهادهای مختلف از جمله شرکت ارتباطات زیرساخت، ابرآروان و … دیده می شود.
اما با نگاهی به استقبال عموم مردم از محصولات دانش بنیان داخلی حاکی از شکست دولت در این زمینه است. در واقع باید گفت دولت نه تنها سرمایه های کشور را در خلاف جهت منافع ملی ایران هزینه کرده، بلکه نتوانسته هیچ عایدی مشخصی هم برای خودش داشته باشد. حالا مشخص نیست که تکلیف دولت با این تعداد بالای شرکت های دانش بنیان چه خواهد بود؟
شرکت هایی که هیچ درآمد پایداری نداشته و تنها چشم به دست سخاوتمند دولت رئیسی دوخته اند. آنهم دولتی که نه تنها امکان برآورده کردن انتظارات این مجموعه ها را ندارد، بلکه از تامین هزینه های جاری خود نیز عاجز شده و با کسری بودجه بی سابقه ای در تاریخ اقتصاد ایران مواجه است.
تاثیر فیلترینگ دائمی اینستاگرام بر اقتصاد
روز گذشته وزیر ارتباطات دولت رئیسی نیز در این زمینه به کسب و کارهایی که در شبکه های اجتماعی فعالیت دارند هشدار داد فعالیت و سرمایه گذاری خود را به پلتفرم های مشابه داخلی انتقال دهند. بسیاری از ناظران این هشدار عیسی زارع پور را به معنای اراده دولت جهت فیلترینگ دائمی اینستاگران تعبیر کردند. البته شواهدی هم از وجود چنین اراده ای در روزهای اخیر مشاهده شده که تحرکات مشکوک رسانه های دولتی در راستای فضاسازی جهت محدودیت دسترسی به اینستاگرام برای کاربران ایرانی از جمله مهمترین آنهاست.
اقتصاددانان اعتقاد دارند با توجه به ناکارآمدی پلتفرم های داخلی و با توجه به سهم چشمگیر کسب و کارهای مجازی که اینستاگرام رکن اصلی آن است به معنای بروز فاجعه اقتصادی در میان مدت و حتی کوتاه مدت باشد. همانطور که گفته شد چنین رویکردی نه تنها احتمال منفی شدن رشد اقتصادی را در پی خواهد داشت، بلکه باعث وارد آمدن هزینه های سنگین جدیدی بر دوش دولت می شود.
هزینه هایی که در شرایط کنونی امکان تامین آن از محل درآمدهای پایدار وجود ندارد. پس دولت عملا مجبور به استقراض از منابع بانک مرکزی (مستقیم یا غیرمستقیم فرقی ندارد) خواهد شد و این دست اقدامات نیز نتیجه ای غیر از جهش شارپ و ناگهانی تورم در مدت کوتاه نخواهد داشت.
در حقیقت باید گفت دولت رئیسی با تشدید فیلترینگ و قطعی اینترنت نه تنها معیشت بیش از ۱۱ میلیون انسان را مختل ساخته بلکه اقتصاد کشور بزرگی مانند ایران را به واسطه سهم قابل توجه کسب و کارهای اینترنتی به لبه پرتگاه کشانده است. پرتگاهی که صد البته ذینفعانی دارد و اتفاقا این روزها در قامت مشوق اصلی دولت جهت اعمال محدودیت های هرچه بیشتر در فضای مجازی، ظاهر شده اند.
قسمت قبلی این مقاله با عنوان منفعت قطعی اینترنت به جیب چه کسی خواهد رفت ؟ منتشر گردیده است.
همچنین ایران گیت به صورت اختصاصی به تحلیل و بررسی قطعی اینترنت پرداخته است:
- زیان فیلترینگ اینستاگرام و قطعی اینترنت چقدر است ؟
- کندی اینترنت ایران، پای چه کسی روی سیم اینترنت ایران است؟
English
View this article in English
