عربستان سعودی خرید تسلیحات از اسرائیل را آغاز کرد

عربستان سعودی خرید تسلیحات از اسرائیل را آغاز کرد

دور تازه‌ای از خریدهای ویژه تسلیحاتی توسط عربستان سعودی و امارات آغاز شده که برای معادلات منطقه‌ای در خاورمیانه از اهمیت فراوانی برخوردار است. سختگیری‌های آمریکا درباره فروش تسلیحات در سال ابتدایی ریاست جمهوری جو بایدن دموکرات، تغییر جدی ادبیات و سیاستگذاری واشینگتن نسبت به این دو کشور، به ویژه عربستان سعودی بود. به طور خاص، بحران یمن و جنگ‌افروزی بن سلمان در آن کشور موضوعی بود که هم شخص بایدن و هم طیف‌های مختلف حزب دموکرات، نسبت به آن بسیار حساس بودند و همچنان حساس هستند. با این همه، نمی‌شد انتظار داشت که این سیاست سخت‌گیرانه نسبت به سعودی‌ها و اماراتی‌ها، فراتر از اظهارات وگفتمان دولت بایدن، حداکثری و جدی باشد. گره خوردن منافع آمریکا با عربستان سعودی در موارد متعدد، نفوذ مالی و سیاسی لابیهای سعودی در واشینگتن و مهمتر از همه، تهدید ایران که به هر ترتیب، آمریکاییان نیز با سعودی‌ها درباره خطرش هم‌نظر بوده و هستند، لایه‌های مختلفی از چانه‌زنی به نفع سعودی‌ها را ایجاد کرد. در نوامبر ۲۰۲۱، فروش سامانه‌های دفاعی زمین به هوا به سعودی به ارزش ۶۵۰ میلیون دلار، مورد تأیید دولت بایدن قرار گرفت. فروش این سامانه‌های دفاعی، دقیقا به واسطه دفاعی بودنشان، در تناقض با سیاست‌های اعلامی بایدن نبود. با این حال، بسیاری از دموکرات‌ها از آن قرارداد خشمگین شدند و طرح توقف فروش این سامانه‌ها راهی سنا شد که لابی سعودی به راحتی و با همراهی جمهوری‌خواهان و چند سناتور دموکرات، آن طرح را زمین زد. در ماه جولای امسال، خبرهای جدی درباره تغییر مبنایی سیاست‌گذاری در دولت بایدن منتشر شد که حاکی از باز شدن راه فروش سلاح‌های هجومی به عربستان سعودی بود. اما هنوز از تحقق چنین قراردادهایی خبری نیست. خبری اگر هست، خبرهای تازه درباره خریدهای تازه عربستان سعودی و امارات است!

خرید در واشینگتن

دقیقا یک هفته پیش، ابتدا این پنتاگون بود که خرید سیستم‌های پیشرفته پاتریوت توسط عربستان سعودی را تایید کرد و سپس مجوز فروش به تایید وزارت خارجه آمریکا نیز رسید. این سیستم‌ها به همراه تمامی متعلقات فنی آن، شامل ۳۰۰ موشک خواهد بود و ارزش قرارداد خرید سعودی‌ها، ۳ میلیارد دلار است. این سیستم‌های پیشرفته و بروز شده را شرکت Raytheon تولید می‎کند. هدف و توجیه فروش این سامانه‎‌ها به سعودی، توانمند کردن این کشور در دفاع از خود در برابر حملات حوثی‌ها است. کارشناسان از کاهش ذخیره موشک‌های زمین به هوای دفاعی سعودی خبر داده بودند. در همان روز که خبر این معامله اعلام شد، خبر دیگری هم رسمیت یافت که تمدید و تحکیم آتش‎‌بس در یمن بود!
در همان روز سه‌‎شنبه، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که فروش سامانه‎‌های دفاعی ویژه به امارات را نیز تایید کرده است. ۹۶ موشک و متعلقات فنی سامانه‎های معروف تاد را شرکت معروف لاکهید مارتین در قراردادی به ارزش ۲.۲ میلیارد دلار به امارات خواهد فروخت. بیانیه وزارت دفاع آمریکا درباره این قرارداد خاص، بسیار جالب است. در این بیانیه، هدف از فروش این سامانه‎‌های دفاعی به امارات، افزایش توان دفاعی این کشور در برابر موشکهای بالستیک و “کاهش وابستگی امارات به آمریکا” اعلام شده است.

خرید در تل آویو

این ایده که روزی عربستان سعودی از اسرائیل اسلحه خریداری کنند، تا همین چند سال پیش، می‌توانست صرفا ایده اولیه یک فیلم کمدی باشد. با این حال، تحولات در روابط اعراب خلیج فارس و سیاست‌مداران و امنیتی‌ها و تجار اسرائیلی، در دهه اخیر، فراتر از حد تصور بوده است. در روند فعالیت‌های تحقیقاتی و تولید در صنایع دفاعی، همکاری‌های اسرائیلی‌ها و شرکای آمریکایی‌شان، پیشروترین نمونه در جهان است. تولید مشترک و بروزرسان‌های درخشان سیستم‌های دفاعی موشکی که به نوآوری‌های بزرگ در ایجاد سامانه گنبد آهنین انجامیده است، تنها بخشی کوچک از دستاوردهای اسرائیل در نتیجه همکاری با آمریکا است. اسرائیل از ساختار دفاع موشکی چند لایه بهره‌ مند است که گنبد آهنین، تنها یکی از لایه‌های دفاعی این نظام دفاعی است. با باز شدن راه خرید تسلیحاتی اعراب خلیج فارس در تل آویو، پیشاپیش سه نوع خاص سامانه دفاعی پشت ویترین است که سعودی و امارات می‎توانند برایشان چک بکشند. اگر نشانه‌ای برای برداشته شدن گام‌های اول و ساده آغاز چنین تعاملاتی نیاز باشد، آن نشانه دیدار محرمانه چند ماه پیش مقامات ارشد دفاعی آمریکا و اسرائیل، با فرماندهان نظامی سعودی، قطر، مصر، امارات، اردن و بحرین است که زمینه همکاریهای تازه میان اعراب و اسرائیل را گشوده‌تر کرد.

خرید جنس کره‌ای!

کره جنوبی، در سال ۲۰۰۰ میلادی، سی و یکمین کشور بزرگ صادرکننده سلاح بود و در سال ۲۰۲۱، به هشتمین کشور در این رده بندی تبدیل شد. در چهار سال منتهی به سال ۲۰۲۱، میزان صادرات نظامی کره‌ جنوبی ۱۷۷ درصد رشد کرد. توانایی بالای فنی و تسلیحاتی کره جنوبی از دید اعراب خلیج فارس پنهان نبوده است. جدای از همکاری کره‌‌ جنوبی با امارات و ساختن نیروگاه اتمی برای آنها، قراردادهای بزرگ فروش موشک‌های میان برد به امارات در ابتدای سال جاری میلادی، توجه بسیاری را به خود جلب کرد.
سعودی و امارات که پیشتاز خرید نظامی در خلیج فارس هستند، به بازارگردی خود ادامه می‎دهند و در همین جریان است که امارات، قرارداد ۱۸ میلیارد دلاری خرید جنگنده‌های فرانسوی را با خیال راحت امضاء کرد.آنچه که منتظرش باید بود، کشیده شدن چک‌های خرید در اسرائیل است.