سنگاپور؛ گربه‌ای که موش می‌گیرد!/قسمت اول

سنگاپور؛ گربه‌ای که موش می‌گیرد!

سنگاپور؛ گربه‌ای که موش می‌گیرد. به گزارش ایران گیت، سنگاپور در شرایطی به عنوان یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان شناخته می شود که در ساختار حاکمیتی این دولت-شهر اثری از دموکراسی و توسعه سیاسی دیده نمی شود. شهروندان سنگاپوری یکی از بالاترین درآمدهای سرانه در بین ملت های مختلف جهان به خود اختصاص داده اند.

اما برخلاف کشورهای توسعه یافته هیچ درکی از دموکراسی ندارند. شاید بتوان در یک جمله گفت سنگاپور همان گربه ای است که فارغ از رنگ بدنش، در همه احوالات یک وظیفه برای خود می شناسد و آنهم گرفتن موش است. موشی که قطعا می تواند شکم فرزندان صیاد را سیر کند!

رشدی که جمهوری سنگاپور از روز استقلال تا به امروز تجربه کرده باعث تعجبی همراه با تحسین در میان اقتصاددانان و پژوهشگران علوم انسانی شده است. شاید زمانی که «لی کوان یو» رهبر فقید سنگاپور در آگوست ۱۹۶۵ داشت به حال دولت-شهر تازه استقلال یافته سنگاپور از فدراسیون مالایی اشک می ریخت حتی فکرش را هم نمی کرد.

که روزی فرا می رسد که مردم سنگاپور به عنوان یکی از ثروتمندترین انسان های روی کره خاکی شناخته شوند. شاید در تصورش هم نمی‌گنجید که او بدل به اولین دیکتاتور مصلح جهان مدرن خواهد شد که بدون خونریزی قدرت را قبضه می‌کند و در عین حال محبوبیتی باور نکردنی و واقعی را در میان شهروندان سنگاپوری خواهد داشت.

اما واقعا چه شد که سنگاپور به اینجا رسید و در حال حاضر به عنوان یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان شناخته می شود؟ و پرسش مهمتر اینجاست که آیا مدل موفق سنگاپور می تواند به عنوان الگویی مناسب برای کشورهای در حال توسعه ای مانند ایران باشد؟ ایران گیت سعی کرده در پرونده ای ۳ قسمتی به این پرسش ها پاسخ دهد. گزارش حاضر نخستین قسمت از این پرونده بوده و به معرفی کشور سنگاپور و راهی که برای موفقیت پیموده پرداخته شده است.

داستان یک دولت-شهر ثروتمند

هنگامی که سنگاپور توسط سر توماس استمفورد، فرماندار جاوه در ژانویه ۱۸۱۹ تأسیس شد، محل زندگی حدود هزار ماهیگیر مالایی و چند خانواده چینی بود که از راه زراعت امرار معاش می کردند. اما همین دهکده کوچک ماهیگیری امروزه به دولت-شهری مدرن و مرفه شده که داستان عجیب و شگفت انگیزی را در دل خود پنهان کرده است.

شاید سنگاپور تنها کشور استقلال یافته جهان باشد که نه تنها با میل ساکنینش مستقل نشده بلکه به زور از کشور مادر جدا شده است. چرا که سنگاپور در روز نهم آگوست ۱۹۶۵ و پس از مدتها کشمکش سیاسی مجبور به ترک فدراسیون مالزی شد و به ناچار به عنوان دولت-شهری در جنوب شرقی آسیا اعلام استقلال کرد.

لی کوان یو، نخست وزیر فقید سنگاپور در خاطرات خود چنین می نویسد: «از ما خواسته شده بود که مالزی را ترک کنیم و بدون هیچ کمکی به استقبال آینده برویم. ما شانس زیادی برای بقا نداشتیم اما در روز نهم آگوست ۱۹۶۵ در حالی که من در دفترم به حال مردم سنگاپور گریه می کردم، با وحشت زائدالوصفی سفری را در امتداد جاده ای نامشخص و به مقصدی نامعلوم آغاز کردیم.»

اما گذر زمان نشان داد که اهالی این دهکده کوچک نه تنها به سلامت این جاده پر پیچ و خم را پیموده اند بلکه با گذشت حدود ۶۰ سال از روز استقلال اجباری این کشور، امروزه سنگاپوری‌ها یکی از ثروتمندترین ملت‌های جهان محسوب می شوند.

مشکل پشت مشکل

۱. زمین

زمانی که سنگاپور مجبور به استقلال از فدراسیون مالایی (مالزی امروزی) شد یکی از متراکم ترین کشورهای جهان از لحاظ پراکندگی جمعیتی بود. چرا که تنها ۱۳۷ کیلومتر مربع از ۵۸۱ کیلومتر مربع مساحت این کشور در سال ۱۹۵۹ قابلیت سکونت و کار را داشت. اما در طول ۶۰ سال اخیر این میزان به چیزی حدود ۷۵۰ کیلومتر مربع رسیده که در نتیجه تلاش های دولت سنگاپور در راستای سیاست «بازسازی زمین» بوده است.

۲. جمعیت زیاد

مشکل دیگر سنگاپور جمعیت زیاد این کشور بود؛ از طرفی وضعیت بهداشت و اموزش در سطح بسیار نازلی قرار داشت و از سوی دیگر اختلافات قومی و نژادی و حتی مذهبی باعث بروز درگیری هایی جدی در این دولت-شهر کوچک شده بود. اما جمعیت این کشور کوچک در گذر زمان از حدود ۲ میلیون نفر در دهه ۶۰ میلادی به حدود ۶ میلیون نفر در عصر حاضر رسیده است. اما با این وجود کوچکترین اثری از درگیری های نژادی و مذهبی در این کشور دیده نمی شود. سطح بهداشت نیز بسیار بالا بوده و مولفه های مورد سنجش حاکی از قرار گرفتن سنگاپور در میان یکی از ده کشور جهان با بالاترین سطح بهداشت عمومی است.

۳. فقر

خارق‌العاده‌ترین جلوه تبدیل سنگاپور از یک کشور فقیر جهان سوم به یک کشور ثروتمند طی سال‌های ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۶ این است که سرانه تولید ناخالص داخلی آن حدود ۶۰ برابر شده است. این میزان از ۱۳۱۰ دلار سنگاپور به ۹۹ هزار دلار سنگاپور افزایش یافته است. یعنی سرانه تولید ناخالص داخلی در سنگاپور در ۶۰ سال اخیر به طور میانگین هر سال دو برابر شده است که در نوع خود یگانه و بی همتاست. از همین رو است که می توان گفت سنگاپوری ها از یک ملت فقیر جهان سومی در طول نیم قرن تبدیل به یکی از ثروتمندترین مردمان روی کره زمین شدند.

مردمانی که هر سال کیک اقتصاد خود را رشد دادند و امروز در راس قله ایستاده اند. طبیعتا وقتی کیک اقتصاد نیز بزرگتر شود سهم شهروندان و اجزای جامعه نیز افزایش خواهد یافت که همین اتفاق توانسته فقر را به یکی از کمترین سطوح مشابه آن در جهان برساند.

در قسمت بعدی از این پرونده به دلایل موفقیت سنگاپور پرداخته شده است.

رهبر فقید سنگاپور