رئیسی و پز رفع تحریم موشکی با بلیت ظریف

رئیسی و پز رفع تحریم موشکی با بلیت ظریف

رئیسی و پز رفع تحریم موشکی با بلیت ظریف. دولت رئیسی سعی دارد از پایان دوره تحریم های موشکی شورای امنیت سازمان ملل به عنوان دستاوردی برای خود بهره برداری رسانه ای کند. اما نکته اینجاست که این اتفاق نه تنها ارتباطی به دولت رئیسی و عملکرد وزارت خارجه تحت هدایت امیرعبداللهیان ندارد بلکه تنها یکی از موهبات حیاتی برجام ۲۰۱۴ برای منافع ملی ایران است.

در هفته ای که گذشت دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل از پایان رسمی تحریم های موشکی، محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و و برخی دیگر از بندهای قطعنامه ۲۲۳۱ خبر داد. دولت ابراهیم رئیسی با مانور رسانه ای گسترده این اتفاق را به عنوان دستاوردی مهم برای دولت سیزدهم قلمداد کرد. اما نکته اینجاست که این دستاورد در واقع به پای برجام و عملکرد دولت حسن روحانی نوشته می شود و ارتباطی به دولت رئیسی ندارد.

اما عملکرد فاجعه بار دولت رئیسی در حوزه دیپلماسی باعث شده تا شورای امنیت سازمان ملل از قصد خود برای تمدید این تحریم ها پرده بردارد. این در حالیست که طبق مفاد برجام، رفع تحریم های موشکی در ۲۰۲۳ یکی از چندین گامی است که در راستای عادی سازی حضور ایران در بازار تسلیحات نظامی در جهان مقرر شده بود. اما رویکرد منفعلانه و شدیدا ضعیف دولت ابراهیم رئیسی در مذاکرات احیای برجام کار را به جایی رسانده که حالا شورای امنیت سازمان ملل قصد تمدید تحریم های موشکی را کرده است.

ماجرای رفع تحریم موشکی چیست؟

هفته گذشته دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل ضمن ابلاغ اطلاعیه ای به اعضای سازمان ملل متحد، از به پایان رسیدن مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ خبر داد. این بندها شامل تحریم های مربوط به آزمایش های موشکی، محدودیت صادرات و واردات تجهیزات موشکی به جمهوری اسلامی می شد. البته برخی موارد دیگر نیز شامل می شد که از آن جمله می توان به تحریم های مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت اشاره کرد.

طبق اعلام شورای امنیت سازمان ملل این تصمیم در راستای اجرای توافق برجام سال ۲۰۱۴ اتخاذ شده است. در واقع دولت روحانی با مدیریت جواد ظریف در مذاکرات برجامی با طرف های غربی به توافق رسیده بود که در سال ۲۰۲۳ میلادی کلیه تحریم های موشکی علیه جمهوری اسلامی هم رفع شوند. اما با کمال تاسف سنگ اندازی های دونالد ترامپ و سپس دولت سیزدهم به ریاست ابراهیم رئیسی کار را به جایی رساند که حالا شورای اتحادیه اروپا از قصدش برای پابرجا ماندن این تحری ها خبر داده است.

به بیان ساده تر ایران در صورت اجرای برجام می توانست از تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ بدون هیچگونه محدودیتی در راستای خرید یا فروش پهپادها و موشک های بالستیک در بازار تسلیحات نظامی جهان فعالیت کند. از طرفی هم یکی از مناقشه برانگیزترین فعالیت های ایران که همان تولید موشک های بالستیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای بود نیز از تاریخ یاد شده بلامانع محسوب می شد و ایران می توانست بدون محدودیت به گستردش صنعت موشکی خود بپردازد.

تحریم ها پابرجا می‌ماند؟

همانطور که گفته شد پیرو توافق برجام، دوره اجرای بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ که مربوط به تحریم های موشکی بود به اتمام رسیده است. اما حضور ضعیف و فاجعه بار دولت ابراهیم رئیسی در عرصه مذاکرات اتمی کار را به جایی رساند که حالا شورای امنیت با تاکید بر عدم پایبندی جمهوری اسلامی به تعهداتش بر لزوم تمدید دوره اجرای بندهای مذکور در قطعنامه ۲۲۳۱ پافشاری اکید دارد.

از طرفی هم شورای اروپا اخیرا با انتشار بیانیه‌ای گفته که کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحریم‌های موشکی پیشین سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی را حفظ خواهد کرد. این در حالیست که طبق توافق نامه برجام کلیه تحریم های موشکی علیه ایران باید در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ به پایان می‌رسید اما عدم پایبندی دولت ابراهیم رئیسی به تعهدات جمهوری اسلامی خصوصا در زمینه نظارت شورای حکام بر روند فعالیت های هسته ایران و همچنین افزایش سطح غنی سازی باعث شده تا شورای امنیت عزم خود برای تمدید این تحریم ها را جزم کند.

در همین راستا بود که تروئیکای اروپایی اخیرا اعلام کردند به دلیل آنچه «تداوم عدم پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای» خواندند، قصد دارند تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را تمدید کنند. حتی گزارشاتی از موافقت روسها و چینی ها با این تصمیم تروئیکای اروپایی وجود دارد که به نظر می رسد تمدید تحریم های مذکور را قطعی می نماید. هرچند اگر مسکو و پکن نیز با این تصمیم مخالفت کنند تاثیر چندانی در روند بازگرداندن تحریم های موشکی نخواهد داشت و صنعت موشکی ایران بار دیگر تحت تحریم های شورای امنیت قرار می گیرد.

رئیسی دروازه خالی را هم گل نکرد!

این تصمیم در شرایطی اتخاذ می شود دولت حسن روحانی پس از خروج ایالات متحده از برجام مطابق حقوق خود ذیل مواد ۲۶ و ۳۶ برجام اقدامات لازم را به اجرا گذاشت. جالب اینجاست که تروئیکای اروپایی با توجه به نقض یکطرفه برجام از سوی دولت ترامپ، با ظریف هم صدا شده و از بر حقانیت موضع ایران تاکید داشتند. اما حالا پس از ۳ سال چه اتفاقی بجز روی کار آمدن دولت رئیسی پیش آمده که اروپایی ها موضعی کاملا متفاوت از گذشته را برگزیده اند؟

به عبارتی می توان گفت که دولت ابراهیم رئیسی نه تنها نمی تواند روی رفع تحریم هایی که مدتشان طبق تفاهم برجام به اتمام رسیده مانور دهد. بلکه حالا باید پاسخگوی عملکردش باشد که چرا به نحوی بوده که باعث شده موضع همدلانه اروپایی ها در پرونده برجام و تحریم های موشکی تبدیل به موضعی چنین خصمانه و در تعارض با منافع ایران شود.