دلیل واقعی کاهش تورم خرداد ماه چیست؟

دلیل واقعی کاهش تورم خرداد ماه چیست؟

دلیل واقعی کاهش تورم خرداد ماه چیست. به گزارش ایران گیت، انتشار آمار تورم خرداد ماه ۱۴۰۲ نشان داد که تورم نقطه به نقطه برخلاف روند صعودی در ماه های اخیر ۱۲ واحد درصد کاهش یافته است. بسیاری از ناظران و مخاطبان رسانه های کشور ضمن ابراز تعجب نسبت به این مسئله، آمار ارائه شده توسط دولت رئیسی را فاقد اعتبار دانستند.

هرچند فضای رسانه ای این روزهای ایران شدیدا تحت تاثیر تحولات روزهای اخیر روسیه بوده اما در محافل رسانه ای حوزه اقتصاد بحث کاهش قابل توجه تورم نقطه به نقطه خرداد ۱۴۰۲ نقل محافل بوده است. بسیاری از مخاطبان اعتقاد دارند دولت رئیسی با دست بردن در آمار و ارقام ارائه شده توسط مرکز آمار ایران قصد منحرف کردن افکار عمومی را دارد.

اما واقعا جریان چیست و آیا دولت آمار تورم خرداد ۱۴۰۲ را دستکاری کرده است؟ در این گزارش به این پرسش مهم پاسخ داده می شود که چرا با وجود تشدید روند افزایش قیمت ها، دولت از کاهش ۱۲ واحد درصدی نرخ تورم نقطه به نقطه در خرداد ماه سال جاری خبر می دهد؟

تورم نقطه به نقطه چیست؟

برای درک بهتر این مسئله مخاطب باید با مفهوم «تورم نقطه به نقطه» آشنایی داشته باشد. پیش از تعریف این ترم اقتصادی باید دانست که به طور کلی در محاسبه نرخ تورم باید یک بازه زمانی مشخص در نظر گرفته شود. برای مثال بازه های زمانی ۱۲ ماهه یا یک ماهه از جمله معمول ترین موارد مورد محاسبه هستند.

تورم نقطه به نقطه نیز عموما با محاسبه شاخص قیمت ها در بازه زمانی یک ماهه و در مقایسه با مدت مشابه در سال پیش از آن محاسبه می شود. به عبارتی برای محاسبه نرخ تورم نقطه به نقطه خرداد ماه امسال باید شاخص قیمت خرداد ۱۴۰۲ (میانگین هزینه سبد خانوار) را با شاخص قیمتی سبد مصرفی خانوار در خرداد ماه سال ۱۴۰۲ مقایسه کرد. میزان تغییر شاخص قیمت ها به عنوان نرخ تورم نقطه به نقطه خرداد ۱۴۰۲ شناخته می شود که در حال حاضر مورد بحث این گزارش است.

حذف ارز ۴۲۰۰ روی کاغذ به کمک دولت آمد

همه چیز به خرداد ماه ۱۴۰۱ مربوط است! لازم به یادآوری است که دولت ابراهیم رئیسی در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ از قصد خود برای حذف ارز ترجیحی خبر داد. این اتفاق در روزهای پایانی اردیبهشت سال قبل رقم خورد و بلافاصله پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی شهروندان ایرانی با افزایش ناگهانی و شدید قیمت کالاهای مصرفی خانوار در بازار مواجه شدند. این جهش ناگهانی و یک شبه قیمت ها باعث شد تا تورم ماهانه خرداد ۱۴۰۱ به رقم بیش از ۱۲.۵ درصدی برسد.

این در حالیست که تورم ماهانه اردیبهشت ۱۴۰۱ در محدوده ۳ درصدی بود و این افزایش به معنای جهش ۴ برابری نرخ تورم ماهانه در خرداد ماه سال گذشته است. اما این نکته چه ارتباطی به نرخ تورم نقطه به نقطه خرداد ماه سال جاری دارد؟

برای پاسخ به این پرسش باید بار دیگر به مفهوم تورم نقطه به نقطه که پیشتر ذکر آن رفت رجوع شود. یعنی مقایسه شاخص قیمت ها در خرداد ۱۴۰۲ با مدت مشابه در سال ۱۴۰۱ ملاک محاسبه تورم نقطه به نقطه این ماه از سال جاری است. همانطور که گفته شد نیز جهش ناگهانی و بی سابقه قیمت کالاهای اساسی و سبد مصرفی خانوار در خرداد سال قبل نتیجه را مشخص خواهد کرد.

چرا که این جهش در طول خرداد ماه امسال رقم نخورده و قیمت ها با شوک ناگهانی صعودی در بازار مواجه نشده اند. به عبارتی آهنگ افزایش قیمت ها در خرداد ماه امسال در مقایسه با خرداد ۱۴۰۱ حدود ۱۲ واحد درصد کندتر بوده است. این اتفاق به معنای ارزانتر شدن کالاهای مصرفی خانوار در ماه گذشته نیست. بلکه فقط در مقایسه با مدت مشابه سال قبل سرعت افزایش قیمت کالاهای مصرفی کاهش یافته است.

سرکوب نرخ ارز

از سوی دیگر عامل سرکوب نرخ ارز در بازار آزاد توسط بانک مرکزی نیز یکی دیگر از عواملی است که باعث کاهش تورم نقطه به نقطه خرداد ماه ۱۴۰۲ شده است. همانطور که در گزارشات گذشته نیز گفته شد محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در واپسین روزهای هفته آخر خرداد از مداخله حداکثری دولت و بانک مرکزی در بازار ارز دفاع جانانه ای کرد و این اقدام را امری لازم جهت ایجاد ثبات در اقتصاد دانست.

اما شواهد نشان می دهد بانک مرکزی اینبار از طریق پول پاشی در بازار ارز نبوده که اقدام به سرکوب قیمت دلار می کند. بلکه این دفعه بانک مرکزی سراغ طرف تقاضا رفته و متقاضیان ارز در بازار را سرکوب کرده است!

اگر از این نکته بسیار مهم بگذریم که این عمل بانک مرکزی چه تبعاتی می تواند در بستر اقتصاد کشور داشته باشد، باید دانست که سرکوب ناگهانی و حدود ۵ هزار تومانی نرخ دلار می تواند برای مدتی هرچند کوتاه هم که شده روند افزایشی قیمت کالاهای اساسی را کنترل کند. هرچند این عامل در برابر علت اولی که به آن اشاره شد در کاهش ۱۲ واحد درصدی نرخ تورم نقطه به نقطه خرداد ۱۴۰۲ تاثیرگذار نبوده اما نمی توان از موثر بودن آن نیز چشم پوشی کرد.

این یک دستاورد نیست!

همانطور که گفته شد دولت اگر هیچ اقدامی هم در طول ماه گذشته انجام نمی داد بازهم این کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه رقم می خورد. حتی بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان نیز این نکته را پیش بینی کرده بودند که دولت رئیسی از این اتفاق به عنوان دستاوردی برای دولت خود بهره خواهد جست.

با نگاهی به سرتیتر گزارشات اقتصادی رسانه های حامی دولت انقلابی می توان دریافت که فعالان رسانه ای از این اتفاق به عنوان دستاوردی شگرف برای دولت ابراهیم رئیسی یاد کرده اند. این در حالیست که سیاست گذاری دولت رئیسی (غلط یا درست) تاثیری در کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه در خرداد ۱۴۰۲ نداشته و تیم اقتصادی دولت سیزدهم نیز نمی تواند از این نمد برای خود کلاهی بدوزد.