در انتظار ساعت صفر

در انتظار ساعت صفر

ایران و اسرائیل: متغیری بنام نتانیاهو

در انتظار ساعت صفر. پس از حمله ایران، متحدان اسرائیل از دولت یهود می خواهند که آرام باشد و تنش زدایی را هدف قرار دهد، اما همه چیز به یک متغیر غیرقابل پیش بینی بستگی دارد: بنیامین نتانیاهو

حمله ایران به اسرائیل در شنبه شب، حمایت از تل آویو را از سوی رهبران بزرگ جهان به همراه داشت، اما آنها بلافاصله از اسرائیل خواستند که” خویشتنداری” کند. واکنشی غیر عادی از سمت ایران که استثنایی بودن عملیاتی را منعکس می کند که ناظران و تحلیلگران هنوز در مورد آن اختلاف نظر دارند.

انتخاب ایران برای حمله مستقیم با موشک ها و پهپادها از خاک خود، بدون اتکا به کشورهای نزدیکتر به اسرائیل- مانند سوریه- به تل آویو این امکان را داد که بسیاری از تهدیدات ایران را راحت رهگیری کرده و شکست دهد. به نظر می رسد این نشان می دهد که اگر چه حمله برای تهران اجتناب ناپذیر بود، اما ایران همچنان بار دیگر به دنبال اجتناب از رویارویی همه جانبه با اسرائیل بود.

آیا آنچه تهران- به گفته آنها در تلافی حمله به کنسولگری اش در سوریه در اول آوریل- انجام داد، یک اقدام نمادین بود تا واکنش اسرائیل را تحریک نکند؟ آیا اسرائیل پس از نشان دادن قدرت، از طریق رهگیری و سرنگونی تقریبا تمام موشک ها و پهپادها، واکنش دیگری هم نشان خواهد داد؟ آیا می توان بحران را پایان یافته تلقی کرد یا تشدید تنش اجتناب ناپذیر است؟

آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، در نشست اظطراری شورای امنیت از همه طرف ها خواست که از” لبه پرتگاه عقب نشینی کنند” و هشدار داد که” نه منطقه و نه جهان نمی‌توانند جنگ دیگری را تحمل کنند”. درخواست مشابهی از سوی رهبران گروه ۷ صادر شد که حمله ایران را محکوم کردند اما در عین حال تصریح کردند که ما باید”از تشدید تنش خودداری کنیم”.

با وجود اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر تل آویو و کابینه جنگی اش اعلام کردند که پاسخ به حمله ایران” به روش ها و زمان هایی که اسرائیل انتخاب کرده است” در راه خواهد بود، واشنگتن تاکید کرد که همواره حمایت از دولت یهود بدون قید و شرط است اما ایالات متحده در حمله تلافی جویانه علیه تهران شرکت نخواهد کرد. بدین ترتیب پیام واضح بود: ایالات متحده قصد ندارد وارد جنگ دیگری شود که از ابتدا آن را نخواسته است.

حال باید دید که آیا اسرائیل و نخست وزیر نتانیاهو این پیام را دریافت خواهند کرد یا خیر. اگر تل آویو باعث درگیری بین دو قدرت نظامی اصلی در منطقه شود، دور ماندن از آن برای ایالات متحده چندان ساده نخواهد بود.

آیا اسرائیل منزوی است؟

آیا تل آویو می تواند پاسخ حمله ایران را به عنوان یک پیروزی- اولین پیروزی برای اسرائیل از آغاز جنگ کنونی- نشان دهد یا خیر؟ واضح است که اگر حمله با فناوری هایی انجام نمی شد که توسط ماهواره های متحدان و اسرائیل از قبل رهگیری شده بودند ، اوضاع به گونه ای دیگر پیش می رفت. به گفته سخنگوی ارتش، این حمله تنها خسارت جزئی به زیرساخت های پایگاه هوایی نواتیم در جنوب وارد کرد و به زخمی شدن دختر بچه ای بر اثر اصابت ترکش های موشک منجر شد.

علاوه بر این، واکنش گسترده تهران پس از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه، به تل آویو این فرصت را داد تا واحد های پدافند هوایی خود را تقویت کند، نیروهای ذخیره خود را فراخواند و بالاترین سطح آماده باش را اعلام کرد. ارتش اسرائیل اعتراف کرد که اگر چه سامانه های آرو(Arrow)، گنبد آهنین و فلاخن داوود بیشتر پهپادها و موشک های ایرانی را رهگیری کردند، اما ” دفاع به لطف شرکای استراتژیک ما” نتیجه بهتر و موثرتری داشت. شرکای اصلی ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و فرانسه هستند و البته فقط به این سه کشور محدود نمی شود.

به گزارش خبرگزاری رویترز، در شب حمله، ضد هوایی های اَمان” ده ها پهپاد ایرانی” را که به سمت اسرائیل در حال پرواز بودند، سرنگون کردند و کشورهای حاشیه خلیج فارس، از امارات متحده عربی گرفته تا عربستان سعودی، نیز به صورت غیر مستقیم نقش ایفا کردند، زیرا آنها میزبان سامانه های دفاع هوایی غربی، هواپیماهای نظارتی و سوخت گیری هستند.

مقامات اردن- کشوری که از هر پنج ساکن آن یک نفر فلسطینی‌ الاصل است- احساس کردند که مجبورند پاسخگو باشند و در توجیه رهگیری و سرنگونی پهپادها ادعا کردند که فقط هواپیماهای غیر مجاز رهگیری شدند زیرا که تهدیدی برای مردم و مناطق پر جمعیت ما بودند.

نتانیاهو بر سر دو راهی؟

اگر چه ایران برای” از دست ندادن وجهه خود” در سطح بین‌المللی به حمله اسرائیل به کنسولگری خود واکنش نشان داد، اما همانطور که سفیرش در سازمان ملل متحد اشاره کرد، این کار را به شیوه ای” متناسب” انجام داد، اکنون به دولت اسرائیل بستگی دارد که بین تشدید تنش یا «پیروزی» همانطور که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به او پیشنهاد کرد، تصمیم بگیرد.

در مواجهه با دو گزینه، نتانیاهو به زمان نیاز دارد. از یک سو، او توسط متحدانش از جناح راست بنیادگرای مذهبی که خواستار پاسخی” ویرانگر” علیه تهران هستند، تحت فشار است. از سوی دیگر، او نمی خواهد لحن رضایت بخشی را که روزنامه های اسرائیلی با آن از نمایش چشمگیر توان دفاعی ارتش تمجید می کنند، کم کند و با مقایسه بر تضاد این عملیات با فروپاشی پدافند هوایی در ۷ اکتبر- تاکید می کنند بر اینکه ورق برگشته است و اوضاع تغییر کرده است.

ناگفته نماند که یک حساب رسمی دولت ایران، قبل از رسیدن اولین پهپاد به حریم هوایی اسرائیل در توییتی نوشته بود که برای تهران” مسئله پایان یافته تلقی می شود”. اما پاسخ اسرائیل می تواند یک پیروزی آشکار را به یک‌ قمار جدید با یک نتیجه غیرقابل پیش بینی تبدیل کند و به طور بالقوه جنگی در مقیاس بزرگ را راه اندازی خواهد کرد. علاوه بر تمام عواقب این پرونده، چنین اقدامی خشم دولت آمریکا را بر می انگیزد که بار دیگر ثابت کرد که در تضمین امنیت اسرائیل نقش تعیین کننده ای دارد.

یک متغیر غیرقابل پیش بینی؟

با این حال، حتی با درنظرگرفتن پیامدهای احتمالی پاسخ اسرائیل به حمله ایران، تضمینی وجود ندارد که دولت اسرائیل این فرضیه را در نظر نگیرد. یکی از منابع به روزنامه نگار رونن برگمان گفت:” اگر مذاکرات [دولت] به طور زنده از یوتیوب پخش می شد، ۴ میلیون نفر در فرودگاه بن گوریون تل آویو فریاد می زند و سعی می کردند که از اینجا خارج شوند. به همین دلیل بار دیگر تمام توجه ها به نخست وزیر اسرائیل معطوف شده است: پس از شش ماه جنگ و کشته شدن نزدیک به ۳۴هزار فلسطینی، هیچ یک از اهداف او‌در غزه محقق نشده است.

بیش از ۱۰۰ گروگان، که بسیاری از آنها در حال حاضر مرده اند، در نوار غزه باقی مانده اند. بسیاری از رهبران حماس از جمله یحیی سنوار، هنوز زنده هستند و ارتش اسرائیل همچنان در حال دفع حملات متقابلی است که از مناطقی که از ماه ها پیش تحت کنترل آنها اعلام شده است، انجام می شود.

با این اوصاف، با سابقه ترین رهبر دولت اسرائیل، که حتی در صورت امتناع از قبول مسئولیت شکست در واکنش به حمله حماس در ۷ اکتبر، از نظر سیاسی جان سالم به در برد، همچنان در راس قوه مجریه باقی مانده است. علیرغم تمام این مسائل، با افزایش درخواست ها برای برگزاری انتخابان زودهنگام، نظر سنجی ها نشان می دهد که در هفته های اخیر محبوبیت شخص نتانیاهو و حمایت از حزبش لیکود بیشتر شده است و شروع به بهبود کرده است.

نتانیاهو سال هاست که از لفاظی های ضد ایرانی به نفع خود استفاده کرده است، بدون اینکه از حرف به عمل تبدیل شوند. امروز منطقه و جهان باید امیدوار باشند که او از این موقعیت به عنوان یک فرصت سیاسی دیگر استفاده نکند.

وضعیت کنونی تقریبا شبیه به یک مناسک ویا به عبارتی یک گاو بازی خاورمیانه ای به نظر می رسد: اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق حمله می‌کند تا برخی از فرماندهان برجسته سپاه را بدون توجه به عواقب آن حذف کند، ایران برای شستن لکه ننگ حمله اسرائیل به کنسولگری اش، با رگبار پهپادها و موشک هایی که قرار است به هیچ هدفی اصابت نکنند واکنش نشان می دهد.

قرار این است که عزت به همه بازگردانده شود. شما می توانید از طریق حزب الله لبنان، حوثی ها و حماس به درگیری با شدت کم بازگردید. همه به نظم از پیش تعیین شده بازگشتند: اما این نظم به سبب آخرین ساعات دراماتیک در آسمان خاورمیانه حاصل شده است. اما همچنان در حال حاضرهیچ چیز حل نشده است و همه چیز می تواند به یک بحران عمومی دیگر و به یک جنگ واقعی خاورمیانه ای منجر شود: فردا، یک هفته یا یک ماه دیگر.