یاسر جبراییلی و هفت ادعای کذب / قسمت دوم
یاسر جبراییلی و هفت ادعای کذب
یاسر جبراییلی و هفت ادعای کذب. به گزارش ایران گیت، ادعاهای عجیب یاسر جبراییلی، رییس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی اجرای سیاست های کلی نظام در صداوسیمای جمهوری اسلامی واکنش بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشور را برانگیخته است. وی که مدعی است بحث اقتصادی نمی کند عملا به مبانی علمی در حوزه اقتصاد دست درازی کرده و سعی در قلب مفاهیم داشته است.
در قسمت اول از گزارش بررسی ادعاهای غیرعلمی جبراییلی به واکاوی سه ادعای عجیب وی پرداخته شد. در دومین قسمت از این گزارش به راستی آزمایی مدعای جبراییلی پیرامون مباحثی چون ریشه های تورمی و همچنین تاثیرات بازار انرژی بر اقتصاد کشورهای توسعه پرداخته شده است.
ادعای چهارم؛ ریشه یابی تورم با عینک یاسری
جبراییلی در برنامه ای که از شبکه افق پخش شد مدعی می شود که منشاء تورم آن چیزی است که به عنوان «تورم فشار هزینه» cost push inflation شناخته می شود. وی مدعی می شود که افزایش هزینه تولید است که باعث شده قیمت کالاهای مصرفی مردم نیز افزایش پیدا کند. طبق مثالی هم که ارائه می کند.
اگر قیمت خوراک مرغ در بازار افزایش پیدا کند، قیمت هر کیلو مرغ نیز به همان نسبت و حتی در برخی مواقع بیشتر از این نسبت افزایش می یابد. جبراییلی در این مثال نیز دچار تناقض واضح و آشکار است چرا که هیچ توضیحی نمی دهد که هزینه نهاده های تولید که در مثال وی خوراک طیور عنوان شده به چه دلیلی افزایش یافته است؟
به بیان ساده تر وی با مغالطه سعی دارد تا اذهان عمومی را از این گزاره که رشد نقدینگی عامل جهش تورم و در نهایت رشد قیمتهاست منحرف کند. از همین رو مدعی است که این افزایش هزینه تولید بوده که باعث گرانی کالاهای مصرفی مردم در بازار می شود. همانطور که گفته شد چنین افزایش هزینه ای در بازار نهاده های تولید که در خلاء رخ نداده، بلکه گران شدن همان خوراک طیور نیز منشاء مشخصی دارد که همان جهش تورم در پی افزایش رشد نقدینگی است. رشدی که به اراده دولت و با انگیزه تامین نیازهای جاری و پرداخت حقوق و مزایای کارمندان دولت و با اهرمی به نام بانک مرکزی غیرمستقل رقم خورده است.
بنابراین این ادعای یاسر جبراییلی نیز زیر سئوال رفته و می توان وی را در معرض این پرسش قرار داد که هدف وی از وارونه جلوه دادن گزاره هایی که صحتشان برای دهه های متمادی مورد اجماع اکثر قریب به اتفاق اقتصاددانان بوده، چیست؟
ادعای پنجم؛ افزایش قیمت نفت عامل تورم است!
رییس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی اجرای سیاست های کلی نظام در ادامه این برنامه ادعا می کند که افزایش قیمت نفت یکی دیگر از عوامل تشدید تورم در دنیا و متعاقبا ایران است. این مدعا که بارها از سوی کارگزاران نظام نیز مطرح شده نوعی فرار رو به جلو و شانه خالی کردن از مسئولیت دولت در راستای مدیریت اقتصادی کشور است. اما برای راستی آزمایی این اظهارنظر جبراییلی بد نیست به ریشه تورمی که کشورهای توسعه یافته را دچار چالش های اجتماعی و سیاسی نیز کرده پرداخته شود.
طبق ادعای جبراییلی جهش های تورمی در غرب در پی رشد قیمت انرژی در جهان رقم خورده است. اما بازهم باید مطالبی که چند پاراگراف پیشتر مطرح شد گریزی بزنیم؛ تورم پدیده ای مالی بوده و عاملی غیر از رشد نقدینگی در پی بسط پایه پولی ندارد. هر آنچه تحت عنوان گرانی و یا افزایش قیمت ها نیز شناخته می شود همگی معلول جهش های تورمی هستند که باعث کاهش ارزش پول ملی می شود.
در حقیقت این قیمت کالاها نیست که افزایش می یابد، بلکه این پول ملی است که در سیکلی معیوب ارزشش را از دست می دهد. به عبارتی ارزش کالاهای مصرفی بالا نرفته بلکه این شهروند است که پولش از سکه افتاده و مجبور است برای حفظ ارزش دارایی خود از شر پول خلاص شود و آن را تبدیل به دارایی باثباتی اعم از طلا، سکه، سهام و یا ارزهای جهانروا کند.
اما در این مورد باید توجهات به سیاست های حمایتی دولت ایالات متحده امریکا پس از فروکش کردن موج پاندمی کرونا در سراسر جهان جلب کرد. دولت جو بایدن بلافاصله پس از روی کار آمدن لایحه ای را به تصویب کنگره رساند که طبق آن دولت موظف می شد جهت جبران خسارات ناشی از همه گیری کووید۱۹ کمک مالی گسترده ای را به اقشار آسیب دیده ارائه کند. لوایح مشابهی در کشورهای اروپایی و توسط دولت ها به تصویب رسانده شد که همزمانی این اقدامات تبعات تورمی گسترده ای را برای ابراقتصادهای جهان رقم زد.
همانطور که پیشتر نیز گفته شد وقتی دولت ها جهت تامین نیازها و هزینه های جاری خود دست به بسط دادن پایه پولی می زنند نقدینگی بدون پشتوانه رشد یافته و تورم تشدید می شود. در فقره کمک های مالی دول توسعه یافته به خسارت دیدگان از همه گیری کرونا هم دقیقا همین اتفاق رخ داد. چرا که نسبت رشد نقدینگی به تولید ناخالص GDP به دلیل تعطیلی و قرنطینه های طولانی مدت کاهش یافته و فرآیند زایش اقتصادی نیز متوقف شده بود. بنابراین هرگونه انتشار پول بدون پشتوانه محسوب می شد و سرعت گردش پول را در بازارهای موازی افزایش می داد. طبیعتا در چنین شرایطی نتیجه ای غیر از تشدید تورم عاید هیچ جامعه ای نخواهد شد.
به بیان ساده تر سیاستگذاری پولی در کشورهای توسعه یافته که به تازگی از کمند همه گیری کرونا خلاصی یافته بودند زمینه ساز رشد تورم شد. افزایش قیمت حامل های انرژی (از جمله نفت) نیز معلول همین سیاستگذاری بود. البته تجاوز روسیه به خاک اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ نیز مزید بر علت شد و زمینه را برای رشد بیش از پیش قیمت ها در بازار انرژی ایجاد کرد. بنابراین می توان گفت که ادعای پنجم یاسر جبراییلی نیز مردود است.
