باز هم چین و انتخابات کنیا!

باز هم چین و انتخابات کنیا!

اوهورو کنیاتا، رئیس جمهور فعلی کشور کنیا، یکی از مهم‌ترین کشورهای قاره آفریقا، دو دوره ریاست خود را سپری کرد و به پایان کار رسیده است. انتخابات پر هیاهوی ریاست جمهوری در این کشور به تازگی برگزار شد و کمپین‌‌‌های پرشور و تجمعات و جشن‌های خیابانی و استادیومی کاندیداها، مانند دور‎ه‌های قبل، حسب و حال شهرها و روستاهای این کشور را عوض کرد. بر خلاف دوره قبل، خبر چندانی از اغتشاشات و درگیری‌های میان حامیان کاندیداها نبود. اما اختلاف بر سر نتیجه انتخابات و بحث از تقلب و اختلاف بر سر شمارش آراء، سرانجام از راه رسید. فاصله بسیار کم آراء دو رقیب، چنین جنجالی را به وجود آورد. تجربه سیاسی و اقتصادی کنیا در سال‎های اخیر، می‌تواند برای کشورهای در حال توسعه، درس‎های زیادی داشته باشد.

دو کاندیدای پرشور

ویلیام روتو، معاون رئیس‎ جمهور فعلی، رقیب رایلا اودینگا، رهبر اپوزیسیون در انتخابات بود و و در نهایت، با کسب ۵۰.۴۹ درصد آراء، توسط کمیسیون انتخابات، برنده اعلام شد. اودینگا چندان هم در قامت رهبر اپوزیسیون نی‌ایستاد.

روتو به عنوان معاون رئیس ‎جمهور فعلی، با او دچار اختلافات جدی شد و رئیس جمهور فعلی در انتخابات، از رهبر اپوزیسیون که رقیب و دشمن دیرینه او بود، حمایت کرد. کمپین‎ های پرشور و شلوغ و بزن و بکوب‌های انتخاباتی، همراه با تعهد هر دو کاندیدا به حفظ آرامش و خودداری از تنش‎ زایی پس از اعلام نتایج نهایی همراه بود. انتخابات سال ۲۰۰۷، ۱۲۰۰ قربانی گرفت و انتخابات ۲۰۱۷، نیز ۱۰۰ کشته بجا گذاشت.

ناآرامی در انتخابات

حالا بخاطر درگیری‌های شدید و ناآرامی و بی ‎ثباتی ناشی از بحث بر سر تقلب در دوره قبلی، نمایندگان کاندیداها به شدت بر شمارش آراء نظارت می‌کنند و همین عامل کند شدن شمارش آراء شد. اختلافات بر سر روند شمارش آراء و نتایج اعلام شده، همه چیز را تحت الشعاع قرار داد و ناآرامی ها آغاز شده اند. رهبران برخی کشورها، به سرعت به ویلیام روتو تبریک گفته‌اند و او نیز اعلام پیروزی کرده است.

ثروتمند، فقیر، بدهکار

کنیا مانند بسیاری از کشورهای قاره آفریقا، منابع طبیعی و معادن ویژه‌‌ای دارد و سرمایه ‎گذاران بسیاری چشم طمع به بهره‎ بردن از این منابع داشته و دارند. یکی از جدیدترین بخش های داستان طولانی تعاملات سرمایه‎ گذاران دولتی و خصوصی خارجی در این کشور، سرمایه‎ گذاری جدی هندی‌ها در صنعت نفت کنیا است. با این حال، کنیا مدتها است که با بحران بدهی روبرو است، دخل و خرجش با هم نمی‎خواند و دوران همه‎ گیری کورونا نیز به شدت به اقتصاد شکننده این کشور آسیب زد. در بین همه مباحث اقتصادی و معیشتی، کشور چین، مطابق انتظارها صدر فهرست موضوعات است.

کمپین چینی

معاون رئیس جمهور که حالا در برابر او و سیاست‌هایش ایستاده، در کمپین خود، به حمله به چین و انتقاد از تخریب این کشور در اقتصاد و جامعه کنیا پرداخت. او وعده داد که چینی‌هایی را که بیزینیس‌‌های عادی در کنیا به راه انداخته‌اند و در رقابت با کنیایی‌ها به مشاغل عادی مانند فروش تلفن همراه مشغولند، به کشورشان بازگرداند. مهم‌تر از همه، او وعده داد که قراردادهای سرمایه‌گذاری چین در کنیا را علنی کند.

طرح‌های بزرگ سرمایه‌گذاری چین در کشورهای در حال توسعه، یک ویژگی خاص دارد که محرمانگی قطعی و کامل قراردادها است. از این رو، وعده ویلیام روتو برای علنی کردن این قراردادها، حرکتی بسیار شجاعانه بود. رایلا اودینگا، رهبر اپوزیسیون که حالا متحد رئیس ‎جمهور فعلی است، با او در همراهی با چینی‌ها شریک است. راهکار ساده اودینگا برای توجیه حضور چینی‌ها هم سرزنش کردن غرب و اشاره به نقش مخرب تاریخی کشورهای اروپایی و آمریکا بوده است.

چین در کنیا

قراردادهای سرمایه‎ گذاری چین در آفریقا، برخی پروژه‌های بزرگ را در این کشور ایجاد کرد و بزرگراه‌ها و یک خط ریلی ویژه، حاصل پول چینی بود. نوع قراردادها به شدت جنجالی شد و حساسیت زیادی را در این کشور ایجاد کرد. با این حال، همین خط ریلی ویژه که مراسم افتتاح پر سرو صدایی داشت، تحول مثبتی در کنیا ایجاد کرد و علیرغم خشم عمومی از مقروض شدن کشور و مخفیانه بودن قرارداد و نشنانه‌های جدی فساد در روند این قرارداد، مردم کنیا از ایجاد این خط ریلی، بسیار خوشحالند.

چین طلبکار کنیا

چین به عنوان یکی از طلبکاران جدی کنیا، بر سر طلب خود ایستاده است . مقامات این کشور، با ناچیز خواندن بدهی‎ های کنیا به چین، از بازبینی و بخشودگی حداقل بخشی از بدهی، سر باز زده‎ اند. هر دو رقیب انتخاباتی، نجات از بحران بدهی‌ها را وعده داده‌اند و با این حال، دورنمای تحقق این وعده، روشن نیست. با پیروزی کاندیدای منتقد چین، باید دید که آیا روتو به وعده هایش درباره چینی ها، به خصوص علنی کردن قراردادهای چینی، وفادار خواهد بود یا دولت چین می تواند او را کنترل کند. برای کشورهایی که قراردادهای ویژه با چین دارند، تجربه کنیا، درس بزرگی است.