پوتین در موقعیت آچمز
حقیقت پنهان
پوتین در موقعیت آچمز. به گزارش ایران گیت، اظهارات پوتین و پریگوژین پس از شورش گروه واگنر بیش از آنکه ابهامات را برطرف کند، شبهاتی را ایجاد کرد. اما در این میان، یک نکته کاملا روشن است، رهبر کرملین مطمئنا با ویژگی “بخشیدن خیانت” شناخته نمی شود و همواره این احساس وجود دارد که هنوز چیزی باید اتفاق بیفتد.
درحالیکه روایت های متفاوتی از رویدادهای اتفاق افتاده در روز شنبه ۲۴ ژوئن در روسیه نقل قول می شوند، اما دو روز طول کشید تا ولادیمیر پوتین سکوت خود را بشکند و با خطاب قراردادن روسیه اعلام کند که خطر از بین رفته است.
رئیس جمهور پوتین گفت:” شورشگران نتوانستند روسیه را تجزیه کنند” و کشور به لطف وفاداری ارتش و سرویس های امنیتی آن از نابودی نجات پیدا کرد. سخنرانی چند دقیقه ای که در آن رهبر کرملین با بیان اینکه او بود که از حمام خون جلوگیری کرد زیرا که به هرحال” این قیام خفه می شد”، اما او قبل از آنکه راهپیمایی در ۲۰۰ کیلومتری پایتخت متوقف شود، از دستور شلیک به آشوبگران اجتناب کرده، سعی کرد تا چهره ای بخشنده از خود به نمایش بگذارد و به خود اعتبار ببخشد.
پوتین سپس اطمینان داد که به پیمان خود با الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس که نقش میانجی را برعهده داشت، پایبند خواهد بود و به شبه نظامیان واگنر این فرصت را خواهد داد تا بدون نیاز به محاکمه به بلاروس بروند و یا اگر بخواهند می توانند به وزارت دفاع روسیه بپیوندند. دو روز پس از قیام مزدوران واگنر، رئیس جمهور تلاش کرد تا نشان دهد که اوضاع همچنان تحت کنترل او است و همه چیز به روال عادی خود بازگشته است. اما این تلاش او چندان متقاعد کننده نبود، رهبر کرملین با خصلتی چون “بخشش خیانت” شناخته شده نیست و در سخنرانی خود هرگز از رهبر شبه نظامیان شورشی یوگنی پریگوژین نام نبرد.
در همین حال، بلافاصله تدابیر ویژه امنیتی در مسکو لغو شد، و سرگئی شویگو، وزیر دفاع، در ویدیویی که از تلویزیون پخش شد، در حال بازدید از سربازان در جبهه جنگ دیده شد. اگرچه برخی از وبلاگ نویسان برجسته روسی که رویدادهای درگیری در اوکراین را دنبال می کنند، گفتند که این دیدار در روز جمعه یعنی یک روز قبل از شورش گروه واگنر، در منطقه مرزی بلگورود انجام شده است.
حقیقت پریگوژین؟
یوگنی پریگوژین نیز با گفتن این که “اعتراض بود نه کودتا” سعی کرد تا خود را به نحوی توجیه کرده و حقیقت خود را در مورد این شورش که برای چند ساعتی این نگرانی را ایجاد کرد که روسیه ممکن است درگیر جنگ داخلی شود را، اینگونه بیان کند. او اعلام کرد که این اقدام آنها اعتراضی بود به فرماندهان عالی نظامی روسیه- وزیر دفاع شویگو و رئیس ستاد والری گراسیموف- به دلیل اینکه به شبه نظامیان خصوصی و از جمله گروه واگنر، دستور داده بودند تا اول ماه ژوئیه با وزارت دفاع قرارداد امضا کنند.
پریگوژین گفت: من و سایر افسرهای واگنر این موضوع را نپذیرفتیم و قصد داشتیم اسلحه هایمان را در ۳۰ ژوئن در روستوف زمین بگذاریم. اما آنها ما را بمباران کردند و ما برای اعتراض با راهپیمایی عدالت به سمت مسکو به راه افتادیم.
رئیس گروه واگنر تاکید کرد که ما پیشروی را در ۲۰۰ کیلومتری پایتخت متوقف کردیم “تا خون هیچ روسی ریخته نشود” و از لوکاشنکو برای پیدا کرده راه حل برای پایان دادن به این درگیری تشکر کرد.
اما در مورد آنچه که در ساعات پر التهاب روز شنبه رخ داد و اینکه پیامدهای آن چه خواهند بود، هنوز هیچ ایده مشخص و روشنی وجود ندارد. گواه این واقعیت همین بس که خود پریگوژین هنوز توسط دفتر دادستانی کل به قیام مسلحانه متهم است و در مورد اینکه او در حال حاضر کجاست، چه در مینسک و یا جای دیگری، هیچ تاییدی وجود ندارد.
تاکنون در همین حد می دانیم که روز شنبه ۲۴ ژوئن مزدوران شورشی واگنر- حدود ۲۵۰۰۰ نفر- موفق شدند شهر استراتژیک روستوف در جنوب روسیه را بدون شلیک گلوله فتح کنند و سپس صدها کیلومتر بدون مواجه شدن با مزاحمتی از بزرگراه به سمت روسیه حرکت کنند.
اگر روایت رسمی این است که مقامات می خواستند از”خونریزی جلوگیری کنند”، منابع دیگر خوانش های متفاوتی را مطرح کردند که یکی از آنها این می باشد که “عدم مقاومت در برابر واگنر” توسط نیروهایی که مستقیما به کرملین وابسته هستند، مانند سرویس امنیت داخلی “اف اس بی” و گارد ملی تضمین شده بود و هدف آن این بود که به پریگوژین اجازه داده شود تا در درگیری با ارتش مستقرِ تحت فرماندهی وزیر دفاع سرگئی شویکو، که حتی پوتین نیز با او رابطه دوستانه ای ندارد، امتیاز کسب کند.
اعتراض یا تلاش برای کودتا؟
بطور خلاصه، این شورش نتیجه تنش های عمیق و اختلافات پریگوژین و حامیان جنگ از طیف های مختلف و وبلاگ نویسانی بود که درگیری و جنگ را می ستودند، اما بطور فزاینده ای از مدیریت آن توسط نیروهای مسلح و ارتش روسیه انتقاد می کردند.
بنابراین اگر در حال حاضر مشخص نباشد که سرنوشت گروه واگنر و رهبر آن چگونه خواهد شد، نمی توان از رخ دادن یک چرخش موثر در راس وزارت دفاع خبر داد.
در آفریقا چه تغییری ایجاد خواهد شد؟
در فهرست اظهاراتی که پس از یکی از دیوانه کننده ترین روزهای تاریخ اخیر روسیه بیان شدند، نمی توان از سخنان سرگئی لاوروف صرف نظر کرد، او در مصاحبه ای که با روسیه امروز داشت، اطمینان می دهد که شبه نظامیان واگنر از مالی و آفریقای مرکزی خارج نخواهند شدو برخلاف تصور همگان، به فعالیت های خود در این دو کشور ادامه خواهند داد.
مزدوران واگنر برای اولین بار در جریان حمله به کریمه در سال ۲۰۱۴، زمانی که از ارتش روسیه حمایت کردند، به شهرت رسیدند. سپس آنها را در سوریه در کنار نیروهای بشار اسد دیدیم و بعدتر در قاره آفریقا به لیبی رسیدند، جایی که از ژنرال خلیفه حفتر حمایت کردند.
گروه واگنر یک شرکت نظامی خصوصی است، اما همچنین شبکه ای مبهم از شرکت ها و سازمان های دارای نفوذ سیاسی است که از حمایت ضمنی دولت روسیه برخوردار بود. در ژانویه ۲۰۲۳، ایالات متحده این گروه را به دلیل “اعدامهای متعدد و وحشیانه ی غیرنظامیان” که توسط سازمان ملل در جمهوری آفریقای مرکزی و مالی مستند شده است را، به عنوان یک “سازمان جنایتکار بینالمللی”معرفی کرد. بر اساس مطالعات مختلف، گروه واگنر در آفریقا “پایگاه عملیاتی و اقتصادی” خود را دارد و فعالیتهای خود را در سیزده کشور مختلف انجام میدهد: لیبی، اریتره، سودان، الجزایر، مالی، بورکینافاسو، کامرون، سودان جنوبی، گینه، جمهوری آفریقای مرکزی، ماداگاسکار، موزامبیک و زیمبابوه.
در برخی موارد همکاری های از نوع نظامی و در موارد دیگر فقط تجاری هستند. هدف آنها از یک سو به دست آوردن مزایای اقتصادی با بهره کشی از منابع محلی و از سوی دیگر ایجاد شبکه ای از کشورهای نزدیک به مواضع روسیه و در تقابل با غرب میباشد.
اما در جمهوری آفریقای مرکزی است که آنها “سودآورترین شرکت های خود” را ایجاد کرده اند. گروه واگنر در سال ۲۰۱۸ برای تسهیل انتقال تسلیحات و ارائه آموزش و حفاظت، به سرعت در عملیات نظامی علیه شورشیان مسلح که به دنبال حمله به دولت رئیس جمهور فوستن-آرکانژ توادرا بودند، شرکت کردند. شرکت های آنها پس از کنترل امنیت به بخش منابع طبیعی، با دسترسی ممتاز به معادن طلا و الماس و همچنین کنترل برخی وزارتخانه ها، ورود کردند.
وضعیت مشابهی در مالی رخ داد. در پی دو کودتا، روابط بین باماکو و پاریس، یک قدرت استعماری سابق، رو به وخامت گذاشت و پس از شکست عملیات برخانه (Operation Barkhane)- نیروی ضد تروریستی فرانسه – خروج فرانسه میدان را برای روس ها آزاد گذاشت. البته دولت مالی حضور مزدوران واگنر را تکذیب می کند و تنها حضور مربیان روسی را که بر اساس توافقنامه همکاری با روسیه وارد شده اند، به رسمیت می شناسد.
با کنار گذاشتن اتهام خیانت که ولادیمیر پوتین به پریگوژین وارد کرده است، به نظر می رسد وزیر امور خارجه روسیه مستقیما شرکای خود را در کشورهایی که مزدوران واگنر به عنوان یک شاخه مسلح از کرملین در آنها فعالیت دارند را مورد خطاب قرار می دهد تا به آنها از ادامه فعالیت گروه واگنر اطمینان دهد.
خبر غیرمنتظره در حماسه پریگوژین
به گفته الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس، رئیس گروه واگنر که روز شنبه ۲۴ ژوئن علیه رهبری نظامی کرملین شورش کرد، به روسیه بازگشته است.
به گزارش خبرگزاری دولتی، یلتا، لوکاشنکو روز پنجشنبه به خبرنگاران در مینسک گفته” یوگنی پریگوژین در سن پترزبورگ است”. رئیس جمهور افزود که ممکن است رهبر مزدوران واگنر به مسکو رفته باشد.
پریگوژین بعد از توقف راهپیمایی گروهش در ۲۰۰ کیلومتری مسکو و برطبق توافق بین پوتین و لوکاشنکو از روسیه خارج شد و به بلاروس رفت. بنیانگذار واگنر از زمان پایان شورش تا به امروز در انظار عمومی ظاهر نشده است.
به گزارش سرویس خبری اینترفکس، دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: کرملین محل اختفای پریگوژین را دنبال نمی کند و قصدی برای انجام این کار ندارد.
براساس توافقی که با میانجیگری لوکاشنکو انجام شد، پوتین موافقت کرد که پریگوژین و همچنین هر جنگجوی واگنر که می خواهد به او بپیوندد، به بلاروس بروند و پوتین قول داد که از تحقیقات جنایی علیه آنها به دلیل شورش مسلحانه صرفنظر خواهد کرد. اما اکنون به نظر می رسد که این معامله در حال فسخ شدن است.
اما هنگامی که از لوکاشنکو در مورد شایعاتی مبنی بر اینکه آیا پوتین می خواهد پریگوژین را «از بین ببرد” سوال شد؟ او پاسخ داد: برخی از مقامات کرملین طرفدار این راه حل هستند، اما این اقدام روسیه را به یک جنگ داخلی سوق می داد.
و در جواب سوال اینکه بعدا چه اتفاقی خواهد افتاد؟
گفت: در زندگی اتفاقات عجیبی رخ می دهد، اما اگر فکر میکنید که پوتین آنقدر شیطان و انتقام جو است که فردا او را از بین می برد، من می گویم نه! این اتفاق نخواهد افتاد.
ایالات متحده نمی داند پریگوژین کجاست
ایالات متحده آمریکا هیچ گونه اطلاعاتی در مورد محل نگهداری پریگوژین ندارد. اندرو بتیس، معاون سخنگوی کاخ سفید، این را در جلسه ای مطبوعاتی اعلام کرد و افزود که ما به نظارت بر گروه واگنر ادامه می دهیم.
با گذشت تقریبا دو هفته از این حادثه، هنوز هیچ تصور روشنی از آنچه که در سطوح بالای روسیه اتفاق افتاده (یا اتفاقی که نیفتاد) وجود ندارد.
سخنان پوتین و پریگوژین و دیگران کمکی به کشف حقایق یا درک عواقب آنها نکرد. آیا ماجراجویی رهبر واگنر باید بایگانی شود؟ و سرنوشت سیاسی هر دو اکنون مهروموم شده است؟ هنوز نمی توان با قطعیت نظری داد و در فضای عدم اطمینان پس از شورش، هر فرضیه ای فعلا معلق می ماند. اما بسیار غیرمحتمل است که رهبر کرملین از این موضوع به راحتی گذر کرده و از این گناه بزرگ چشم پوشی کند.