دلیل کاهش نرخ ارز چیست؟
دلیل کاهش نرخ ارز چیست. به گزارش ایران گیت، قیمت ارز در طول یک هفته اخیر با سقوط قابل توجهی مواجه شد و بسیاری از فعالان این بازار را شگفت زده کرد. این سقوط ناگهانی به اندازه ای شدید و غیرقابل انتظار بود که بسیاری برای فروش دلارهایی که ذخیره کرده بودند را روانه بازار کرد. اما دلیل این سقوط چیست و تا کجا ادامه خواهد داشت؟
قیمت دلار در شرایطی این روزها به کانال ۴۰ هزار تومانی بازگشته که در ابتدای ماه جاری کانال ۶۰ هزار تومان را نیز فتح کرده بود. افت حدود ۱۷ هزار تومانی نرخ ارز در بازار آزاد باعث شده تا سمت عرضه بر تقاضا پیشی گرفته و بسیاری از فعالان این حوزه را نگران کرده باشد.
چرا دلار ارزان شد؟
دلار با قرار گرفتن در سراشیبی سقوط قیمتی این سئوال را برای فعالان ایجاد کرده که چه اتفاقی رخ داده که ناگهان از رشد شارپی و با سرعت فوق العاده بالا در هفته های اخیر شاهد چنین ریزش سنگینی هستیم؟
به طور سنتی دولت ها در روزهای منتهی به نوروز اقداماتی در جهت کاهش موقتی نرخ دلار انجام می دهند اما این افت شدید قیمتی چیزی نبود که کسی انتظارش را داشته باشد. شواهد حاکی از آن است که بانک مرکزی توانسته با دستیابی به منابعی که هنوز برای رسانه ها مشخص نیست تا حدود زیادی طرف عرضه را اشباع کرده و بر تقاضای شدیدی که وجود داشت غلبه کند.
از طرف دیگر برخی عوامل روانی هم این روند را تشدید کرده و باعث شده تا بخش مهمی از فعالان این حوزه نیز به طور خودکار دست به عرضه دلار ذخیره ای خود بزنند. از جمله مهمترین این عوامل می توان به توافق غیرمنتظره بین ایران و عربستان سعودی اشاره کرد. توافقی که ظاهرا با پادرمیانی چینی ها انجام شده و هنوز جزئیات دقیقی از آن در اختیار رسانه ها قرار نگرفته است.
از طرفی هم دولت توانسته بخشی از افکار عمومی را قانع کند که شانسی هم برای احیای برجام وجود دارد و تلاش هایی در این زمینه در جریان است. سفر رافائل گروسی به تهران نیز این احتمال را تقویت کرد و بسیاری متقاعد شدند که اگر احیای برجام محتمل نباشد حداقل تلاش هایی برای کاهش تنش میان جمهوری اسلامی با کشورهای غربی انجام شده است.
اصلاح قیمتی طبیعی است
فعالان بازارهای مالی یک اصل را هیچگاه فراموش نمی کنند و آن هم قطعیت در وقوع یک اصلاح قیمتی پس از رشد شارپی نرخ ها در بازه زمانی کوتاه مدت است. اصلاحی که معمولا به اندازه ۱۰ الی ۱۵ درصد رشد واقع شده رقم می خورد و همواره قابل پیش بینی بوده است.
اما کارشناسان اعتقاد دارند این کاهش شدید قیمتی که در بازار ارز تهران رخ داده ارتباطی به اصل اصلاح پذیری قیمت در بازارهای مالی ندارد. همانطور که گفته شد عواملی دست به دست هم داد تا پروسه اصلاح قیمت ارز تشدید شده و نرخ دلار به کانال ۴۰ هزار تومانی بازگردد.
در واقع می توان گفت به وضوح رد دخالت دولت در بازار ارز دیده می شود و طبیعتا این دخالت نمی تواند برای همیشه تداوم داشته باشد. از طرفی هم آثار روانی بر متغیرهای بازارهای مالی نمی تواند برای همیشه اثر کاهشی خود را ادامه دهند و متغیرهای دیگر جای آن را در کوتاه مدت می گیرند. از همین رو گفته می شود اتفاقی که در بازار ارز تهران در هفته اخیر رخ داده روند طبیعی اصلاح قیمتی نبوده و امکان تداوم آن نیز وجود نخواهد داشت.
پیش بینی قیمت ارز
همانطور که پیشتر نیز گفته شد احتمال تسری روند فعلی قیمت به فعالیت های اهالی بازار ارز تهران در سال ۱۴۰۲ بسیار اندک است. از جمله مهمترین دلایل این امر نیز محدودیت شدید بانک مرکزی برای دسترسی به منابع ارزی است تا بتواند با تزریق دلار به بازار تعادل بین عرضه و تقاضا را به صورت مصنوعی حفظ کند.
از سوی دیگر آثار روانی توافق بین جمهوری اسلامی و عربستان سعودی نیز نمی تواند برای همیشه بازار را تحت تاثیر خود قرار دهد. در کشوری مانند ایران که سرعت تحولات سیاسی بسیار بالاست نمی توان انتظار داشت وقایع آثار یکنواخت و دائمی بر روند بازارها داشته باشند. از همین رو انتظار می رود با کوچکترین تحولی در عرصه سیاست خارجی بار دیگر شاهد تنش قیمتی در بازار باشیم.
کارشناسان نیز اعتقاد دارند دولت توانایی تثبیت قیمت دلار در محدوده ۴۰ الی ۴۵ هزار تومان را تا شب عید نوروز را دارد و فعلا نیز به سیاست فعلی خود در زمینه مهار قیمت ها ادامه خواهد داد.
اما با توجه به پالس هایی که از سوی واشنگتن در قبال پرونده اتمی ایران صادر شده احتمالا باید منتظر در بن بست قرار گرفتن تلاش های جمهوری اسلامی در جهت احیای برجام بود. این امر نیز می تواند به عنوان محرک دیگری در جهت جهش دوباره نرخ ارز ایفای نقش کند.
البته بحث فعالسازی مکانیسم ماشه نیز می تواند بار دیگر و پس از فروکش کردن فضای کنونی مطرح شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد و این مکانیسم توسط دولت های غربی فعال شود قطعا باید در انتظار جهش های بی سابقه نرخ ارز در هفته های ابتدایی سال ۱۴۰۲ باشیم.
مجموعا و با توجه به شرایطی که فعلا در بازارها دیده می شود احتمالاقیمت دلار تا پایان سال در محدوده فعلی خود به نوسان خواهد پرداخت. اما با آغاز سال جدید و همزمانی آن با ماه رمضان انتظار می رود ورق برگشته و بار دیگر قیمت در مسیر افزایش قرار بگیرد.
کارشناسان اعتقاد دارند تنها عاملی که می تواند جلوی چنین اتفاقی را بگیرد تغییر واقعی و محسوس سیاست خارجی دولت رئیسی است که باعث ایجاد شرایط فعلی در بستر اقتصاد ایران شده است. سیاستی که حالا نشان می دهد کاملا اقتصاد کشور به آن وابسته بوده و شعارهای رئیس دولت سیزدهم مبنی بر عدم گره زدن اقتصاد به برجام پشتوانه منطقی نداشته است.
