دلیل عدم سرمایه گذاری روسیه در ایران چیست ؟
دلیل عدم سرمایه گذاری روسیه در ایران چیست. به گزارش ایران گیت. پس از آن که رد پای جمهوری اسلامی در جنگ اوکراین و در جبهه روسیه مشخص شد اروپا نیز دست به کار شد و تحریم های گسترده ای را علیه ایران وضع کرد. این اتفاق در شرایطی رخ داد که اتحادیه اروپا بیش از یک دهه بود که چنین اقدامی را ترتیب نداده بود و سعی در حل مسائل فی مابین از طرق دیپلماتیک داشت. اما مداخله جمهوری اسلامی در جنگ اوکراین همه چیز را تغییر داد و حالا تهران مانده و مسکو که در باتلاق خودساخته پوتین گیر افتاده است.
دولت رئیسی پس از آن که اتحادیه اروپا مواضع بسیار تندی علیه مداخلات جمهوری اسلامی در جنگ اوکراین اتخاذ کرد بیش از پیش و به شکلی افراطی به دامان کرملین پناه برد. این مسئله تا حدی جدی شد که پوتین به تهران آمد و قول سرمایه گذاری ۴۰ میلیارد دلاری در صنعت انرژی ایران را داد. حالا با وجود اینکه بیش از ۶ ماه از سفر ولادیمیر پوتین به تهران گذشته اما اثری از روبل های روسی در اقتصاد ایران دیده نمی شود. دلیل این امر چیست و چرا روسیه با وجود اثبات وفاداری تهران به مسکو کماکان اراده و انگیزه ای برای سرمایه گذاری در ایران ندارد؟
سرمایه گذاری پیشکش، مسکو مانع تراشی می کند
کارشناسان از همان نخستین روزهای آغاز جنگ اوکراین و جدی تر شدن بحث بازگشت ایران به بازار انرژی تاکید داشتند که پوتین اجازه چنین کاری را به تهران نخواهد داد چرا که عملا قطع صادرات روسیه به اروپا با این اقدام احتمالی جمهوری اسلامی بی اثر می شد. هرچند عده ای اعتقاد داشتند سناریوی زمستان سخت به زودی محقق خواهد شد و اگر ایران برای عملیاتی شدن برنامه روسها، با کرملین همکاری کند قطعا پاداش خوبی از مسکو دریافت می کند.
اما زمان گذشت و برخلاف آنچه تندروها وعده می دادند خبری از زمستان سخت در اروپا هم نشد. حالا مسکو شدیدا تحت فشار است. با توجه به کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی چالش کسب درآمد از بازار انرژی، کرملین را برای سرمایه گذاری در ایران بی میل تر از همیشه کند.
البته این موضوع تنها دلیل عدم تمایل روس ها برای خرج کردن روبل در تهران نیست اما اگر کوچکترین امیدی هم برای تحقق این سناریو وجود داشت با توجه به نقش بر آب شدن موهوماتی مانند زمستان سخت به طور کلی این امید رنگ باخته است.
مسکو چگونه پکن و دهلی را قاپید
اما این وضعیت تنها به عدم سرمایه گذاری شرکت های روسی در ایران ختم نشده است. بلکه با توجه به چالش های کسب درآمد مسکو، شاهد مانع تراشی های گسترده از سوی کرملین و الیگارش های روس برای ورود ایران به بازارهای جهانی انرژی هستیم. از جمله این موانع می توان به ورود شرکت گازپروم روسیه به بازارهایی نظیر هند و چین اشاره کرد که تا پیش از این تقریبا به صورت انحصاری در اختیار ایران بود.
از طرفی هم ارائه تخفیف های بسیار سنگین از سوی روس ها باعث شده تا هندی ها و چینی ها طبیعتا گرایش به مراتب بیشتری برای جایگزین کردن شرکت های روس با ایرانی پیدا کنند. برخی منابع از تخفیف های ۳۰ الی ۴۰ درصدی روس ها در بازار انرژی به مشتریان چینی و هندی خبر می دهند. این در حالیست که تهران به دلیل تحریم های گسترده مجبور بود نفت را با تخفیف حدود ۱۵ الی ۲۰ درصدی به متقاضیان بفروشد. اما با این میزان تخفیف که روسیه در بازار باب کرده عملا تهران از میدان رقابت حذف می شود.
صحنه گردانی اردوغان بدون یک قطره نفت
تحولات ناشی از جنگ اوکراین و همچنین تغییر صحنه بازی در بازار انرژی باعث شد تا بازیگرانی جدیدی در این عرصه به ایفای نقش بپردازند. از جمله مهمترین این بازیگران تازه وارد می توان به ترکیه اشاره کرد. ترکیه که حتی یک میدان نفتی و گازی قابل استحصال در اختیار ندارد حالا تبدیل به یکی از مهمترین صحنه گردانان بازار انرژی شده است.
حتی برخی کارشناسان اعتقاد دارند تغییر رژیم نقل و انتقال گاز بین خاورمیانه و اروپا باعث شده تا ترکیه عملا تبدیل به بزرگترین هاب انرژی خاورمیانه شود. چرا که اروپایی ها بعد از جنگ اوکراین مجبور به جایگزین کردن کشورهایی مانند قطر و امارات با روسیه شدند. از همین رو قابل پیش بینی بود که ترکیه به عنوان مهمترین حلقه واسط در این بین نقشی محوری را بازی کند.
سوآپ هم سراب بود
این مسئله هم باعث شده تا تنها فرصت ایران برای بهره برداری از فرصت به وجود آمده در پی جنگ اوکراین نیز از دست برود. از طرفی روسیه وعده داده بود تا ایران به عنوان واسط، نفت و گاز روسیه را به پاکستان و حتی هند سوآپ کند. اما اخباری که از این موضوع نیز منتشر شده نشان می دهد که روسیه راه های دیگری را برای صادرات انرژی به همسایگان شرقی ایران یافته و عملا تهران را از این حلقه حذف کرده است.
چه خبر از الیگارش های روس؟
با توجه به شرایطی که وصفش رفت می توان گفت که دولت ابراهیم رئیسی نه تنها از همکاری با روسیه در جبهه اوکراین به نان و نوایی نرسید بلکه جایگاه لغزان خود در بازار انرژی را که پس از خروج ایالات متحده از برجام به سختی حفظ شده بود از دست داده است. روس ها نیز طبیعتا کوچکترین گامی در جهت بازگشت ایران به وضعیت گذشته برنخواهند داشت.
چرا که همانطور که گفته شد این بازگشت به معنای کاهش شدید درآمد روسیه در شرایط جنگی و بحرانی خواهد بود. برای درک این موقعیت نیاز نیست که افراد کارشناس انرژی باشند! بلکه کاملا مشخص است که حتی اگر الیگارش های روس نیز علاقه ای به حضور در بازار ایران و سوءاستفاده از منابع کشورمان را داشته باشند، این کرملین است که چنین اجازه ای را به آنها نخواهد داد.
