در پشت پرده بانک مرکزی چه می گذرد ؟ قسمت دوم
در پشت پرده بانک مرکزی چه می گذرد ؟. ایران گیت در قسمت دوم از پرونده پشت پرده بانک مرکزی به موضوع مداخلاتی پرداخته که از سوی برخی مدیران این نهاد در زمینه حفظ استقلال بانک مرکزی نقض می شود. این نهاد که عملا باید منفک از دولت باشد و در ادوار گذشته همواره تا حدی از استقلال نسبی برخوردار بوده است.
در دوره هایی مانند ریاست نوربخش، شیبانی، همتی و این استقلال ملموس تر بوده اما در دوره ریاست کلی علی صالح آبادی این استقلال نه تنها حس نمی شود بلکه برعکس بانک مرکزی تبدیل به یکی از زیرمجموعه های دولت شده است.
زیرمجموعه ای که توجیه سیاست های دولت سیزدهم را به عنوان وظیفه اصلی خود دانسته و سعی در فراهم کردن مسیر برای اجرای سیاست های غیرمعقول و غیرکارشناسی کابینه دارد. در این گزارش به نقش برخی چهره های حاضر در بانک مرکزی در زمینه نقض استقلال نیمبند این نهاد از قوه مجریه پرداخته شده است.
توجیه پشت توجیه
در ۱۴ ماهی که از ریاست کلی علی صالح آبادی بر بانک مرکزی گذشته این نهاد همواره در راستای توجیه سیاست های اقتصادی دولت گام برداشته است. حتی در مقاطعی درست ساعاتی پس از مصاحبه های ابراهیم رییسی و ارائه آمارهای شبهه ناک دیده شده که رییس کل بانک مرکزی بلافاصله جلوی دوربین ها ظاهر شده و گزارشات عجیب و غافلگیرکننده ای را از وضعیت معیشتی مردم ارائه می کند تا مهر تاییدی بر رئیس دولت سیزدهم باشد.
اما طبق اخبار غیررسمی که در اختیار ایران گیت قرار گرفته نقش برخی چهره ها در اتخاذ این دست مواضع بسیار پررنگ تر از سایر مدیران کنونی این نهاد است. البته نباید فراموش کرد رویکرد علی صالح آبادی هم دقیقا همسو با سیاست توجیه گری کارهای دولت است اما مردم پشت تریبون ها را نمی بینند و طبیعتا از اتفاقات پشت پرده مطلع نیستند.
همانطور که در قسمت اول از این پرونده ذکر شد سعید مستشار، معاون امور اداری بانک مرکزی یکی از مهمترین چهره های پشت پرده این نهاد است. در زمینه مداخلات دولت در امورات مدیریتی این نهاد سیاستگذار نیز ردپای مستشار به وضوح مشاهده می شود. البته در این بخش افراد دیگری نیز نقش مهمی ایفا می کنند اما طبق اطلاعاتی که در قسمت قبل به آن اشاره شد و طبق شواهد موجود در این مورد نیز دست مستشار شدیدا باز است.
جوابیه پشت جوابیه
از جمله مراجعی که می تواند استقلال بانک مرکزی را تثبیت کند، حوزه اداره روابط عمومی این نهاد است. طبیعتا مدیر این بخش نیز نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا می کند. اما عملکرد ۱۴ ماه اخیر بانک مرکزی نشانی از مواضع مستقل از آنچه دولت می پسندد نداشته است.
البته این نقیصه تنها مختص به نوع نگاه دولت به بانک مرکزی ندارد بلکه ستاد اطلاع رسانی دولت سیزدهم به طور کلی همه نهادهای ذیربط را تبدیل به تریبون های رسمی و غیررسمی دولت ابراهیم رییسی کرده است. تریبون هایی که مدام در حال صدور جوابیه های شداد و غلاظ بر علیه کوچکترین نقدی است که در رسانه های رسمی کشور منتشر شده است.
اما همانطور که گفته شد این مورد نباید برای بانک مرکزی اتفاق می افتاد چرا که تاکنون سعی شده حداقل در ظاهر بانک مرکزی را نهادی مستقل جلوه دهند. اما در دوره مدیریت علی صالح آبادی تعارفات مرسوم کنار گذاشته شده و بانک مرکزی عملا خود را زیرمجموعه قوه مجریه می داند.
رویه کار به این صورت است که ستاد اطلاع رسانی دولت که این روزها تبدیل به محلی جهت تهیه و تدوین استراتژی رسانه ای دولت شده مدام در حال بررسی نقدهای انتشار یافته در رسانه های داخلی است.
این رصد رسانه ای نه تنها ختم به انجام پژوهش هایی برای رفع نقایص نمی شود بلکه در نهایت منجر به تولید لیستی از انتقادات بیشتر دیده شده می شود که به فراخور موضوعش تکالیفی بر عهده نهادهای مربوطه تعریف می شود. در واقع ستاد اطلاع رسانی دولت، وزارتخانه ها، سازمان ها، ادارات و اخیرا بانک مرکزی را مجبور به صدور جوابیه به انتقادات می کند.
همانطور که پیشتر نیز اشاره شد چنین رویکردی حتی اگر قابلیت اجرا داشته باشد و توجیهی برای آن بیابند، باید در آخرین مرحله به بانک مرکزی می رسید. اما این نهاد سیاستگذار مستقل از دولت شدیدا دست پیش گرفته و از همان روزهای نخست تشکیل کابینه سیزدهم رویکرد توجیه گری نسبت به عملکرد دولت را داشته است.
در این زمینه هم نقش سعید مستشار بسیار واضح است. گفته می شود وی گزارشات ستاد اطلاع رسانی دولت را تجمیع کرده و برای صدور جوابیه به روابط عمومی بانک مرکزی ارجاع می دهد. این در حالیست که بانک مرکزی نهادی حاکمیتی و غیرجناحی بوده و باید از قوای سه گانه مستقل عمل کند. اما رویه جوابیه نویسی که صالح آبادی و تیم مستقر در بانک مرکزی در پیش گرفته این نهاد را از رسالت اصلی خود دور نگه داشته است.
رسالتی که همانا حفظ ارزش ریال بوده و ابزارش نیز کنترل تورم از طریق اهرم های پولی و بانکی است که در تمام اقتصادهای سالم دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. اما علی صالح آبادی فعلا شان بانک مرکزی را از یک مرجع سیاستگذار و ناظر به نهادی که قرار است کارنامه تیم اقتصادی دولت را سفید جلوه دهد تنزل داده است.
