تثبیت دستوری نرخ ارز تا ۲۲ بهمن
رئیسی چگونه سرمایه های ملت را سوزاند؟
تثبیت دستوری نرخ ارز تا ۲۲ بهمن. به گزارش ایران گیت. حدود یک ماه و نیم از انتصاب محمدرضا فرزین به سمت ریاست کلی بانک مرکزی می گذرد. در این مدت اتفاقاتی رخ داده که موجبات طرح انتقاداتی جدی نسبت به عملکرد وی را فراهم ساخته است.
از جمله این انتقادات عملکرد غیراصولی و غیرکارشناسی بانک مرکزی در حوزه بازار ارز است. نرخ برابری ریال و دلار در سرال ۱۴۰۱ در شرایطی بیش از ۷۵ درصد افزایش داشته که دولت سال جاری را با دلار ۲۶ هزار تومانی آغاز کرده بود. اما در حال حاضر نرخ دلار سقف روانی ۴۶ هزار تومانی را نیز شکسته که از دید کارشناسان به عنوان سیگنالی پرقدرت برای جهش دلار به کانال ۵۰ هزار تومانی است.
در سیستم پیچیده و غیرمعمول اقتصاد ایران، وظیفه تعیین قیمت ارز بر عهده بانک مرکزی کشور است. نرخ دلار امریکا در بازار آزاد که تبدیل به یک سنجه مهم برای ارزیابی وضعیت اقتصادی کشور و ارزش پول ملی بدل شده این روزها با توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شده است. محمدرضا فرزین شب گذشته به دلیل همین توجهات و رکوردشکنی جدید در بازار ارز با حضور در صداوسیمای جمهوری اسلامی توضیحاتی را ارائه کرد که تنها بر ابهامات و نگرانی اقتصاددانان افزود.
سرمایه سوزی به افتخار سالگرد انقلاب؟
سخنان دو شب قبل محمدرضا فرزین در تلویزیون حاکی از سرمایه سوزی گسترده دولت و بانک مرکزی در حدود ۴۰ روز اخیر بوده است. طبق اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، قیمت ارز در حداقل یک ماه اخیر با اتکا به ارزپاشی سنگین در محدوده ۴۵ هزار تومانی تثبیت شده است. هرچند فرزین با فرافکنی همین قیمت را نیز ساختگی و حاصل دستکاری جریانی مرموز و خیالی می داند اما بارها و بارها تجربه ثابت کرده که سازوکار بازار دولت ها و شناکنندگان برخلاف جهت آب را تنبیه خواهد کرد.
در این مورد نیز فرزین مانند سلف خود که نرخ بازار آزاد را به رسمیت نمی شناخت اقدام به فرار رو به جلو کرد. وی در این مصاحبه تلویزیونی نرخ دلار امریکا را۴۲ هزار تومان دانست و سایر قیمت ها را ساختگی و حاصل دخالت دشمنان قلمداد کرد. اما دلیل این دست اظهارات رئیس کل بانک مرکزی چیست؟
شواهد حاکی از تلاش بانک مرکزی برای جلوگیری از جهش نرخ دلار از محدوده ۴۵ هزار تومانی در بازار آزاد ارز تا روز ۲۲ بهمن و برگزاری جشن سالگرد پیروزی انقلاب بوده است. فرزین در گفتگوی تلویزیونی اخیر خود با اشاره به میزان ارز تخصیص داده شده در بازار نیما، مهر تاییدی بر شائبات پیرامون تثبیت نرخ ارز با استفاده از اهرم ارزپاشی گسترده زد.
ارزپاشی با هدف ارزان فروشی تعمدی دلار
در نگاه اول اینطور برداشت می شود که اگر دولت با تزریق ارز ارزانتر از قیمت واقعی بازار برای کاهش نرخ دلار تلاش کند کار مثبتی را رقم زده است. اما اقتصاددانان نظری مخالف این ایده داشته و چنین اقداماتی از سوی دولت و بانک مرکزی را ویرانگر و مخرب می دانند. به باور صاحبنظران و متخصصان حوزه اقتصاد اگر حاکمیت دست به چنین اقدامی بزند و اصطلاحا ارز را پایین تر از نرخ واقعی در بازار عرضه کند در جهت سوزاندن سرمایه های مردمی گام برداشته که از قضا و در ظاهر فکر می کنند برنده بازی تثبیت نرخ ارز هستند.
به هر حال این رویکرد با شدت و ضعف در دولت های مختلف وجود داشته است. اما شواهد نشان می دهد دولت رئیسی در ۴۰ روز اخیر و با استفاده از اهرمی در ظاهر موجه (محمدرضا فرزین) رکوردی بی سابقه و هولناک در زمینه ارزپاشی و سوزاندن سرمایه های مردم به ثبت رسانده است.
طبق اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، این نهاد در ۴۰ روز اخیر عرضه دلار را بیش از ۵۰ درصد بیشتر از نیاز روزانه بازار افزایش داده است. فرزین در گفتگوی ویژه خبری صداوسیمای جمهوری اسلامی از تخصیص بیش از ۶ و نیم میلیارد دلاری ارز در بازار نیما خبر داد.
باید توجه داشت که نیاز روزانه بازار به طور میانگین حدود ۱۲۰ میلیون دلار است. طبق آماری که فرزین ارائه کرده می توان نتیجه گرفت که بانک مرکزی روزانه بیش از ۱۸۰ میلیون دلار به بازار تزریق کرده است. همانطور که می دانیم این عرضه با قیمتی به مراتب پایین تر از نرخ واقعی ارز در بازار آزاد انجام شده است. کارشناسان اعتقاد دارند این اقدام بانک مرکزی و دولت با هدف جلوگیری از ۵۰ هزار تومانی شدن دلار تا فرارسیدن چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بوده است.
مهر تایید بر سرمایه سوزی در بازار ارز
تحلیلگران بازار ارز اعتقاد دارند جهش قیمت دلار درست در روز ۲۳ بهمن ماه ۱۴۰۱ مهر تاییدی بر این ادعاست که دولت تعمدا دست به سوزاندن سرمایه های ملی زده تا فقط ظاهر امر را در ایام دهه فجر ۱۴۰۱ حفظ کند. این جهش بیش از ۱۵۰۰ تومانی نرخ دلار تنها در یک روز بود که باعث شد رئیس کل بانک مرکزی به ناگاه و غافلگیرانه در کادر تلویزیون جمهوری اسلامی ظاهر شده و سعی در توجیه کاهش بیش از۷۵درصدی ارزش ریال در طول یازده ماه اخیر داشته باشد.
شاید بهترین توصیف از وضعیت کنونی اقتصاد ایران را پدرام سلطانی، فعال اقتصادی و نائب رئیس اتاق بازرگانی ایرانی در توییتی با این مضمون نوشت: صدای خرد شدن پلی که قطار پیشرفت رئیسی روی آن در حال خزیدن است شنیده می شود. اما لوکوموتیوران بوق می زند تا صدای آن شنیده نشود!
