تاثیر توافق با عربستان بر اقتصاد چیست؟
تاثیر توافق با عربستان بر اقتصاد چیست. به گزارش ایران گیت، بسیاری از حامیان دولت با اشاره به کاهش ناگهانی نرخ دلار پس از انتشار خبر توافق بین تهران و ریاض، این اتفاق را نشانه ای از بهبود اوضاع اقتصادی کشور در آینده کوتاه مدت می پندارند. اما آیا چنین توافقی در وضعیت فعلی می تواند گرهی از گره های پرشمار اقتصاد ایران بگشاید و دردی از مردم دوا کند؟
هرچند هنوز جزییات دقیقی از مفاد توافق جمهوری اسلامی با عربستان سعودی منتشر نشده اما با توجه به نقش آفرینی محوری پکن در این توافق، به نظر می رسد احتمال اینکه ایران برنده گفتگوی دو طرف باشد چندان بالا نیست.
البته این توافق جنبه اقتصادی نداشته و عمدتا به مسائل و کشمکش های سیاسی طرفین با یکدیگر پرداخته است. اما با توجه به تحولاتی که ناشی از انتشار خبر توافق مذکور در بازارهای داخلی ایجاد شد بسیاری معتقدند حواشی آن از متنش برای مردم اهمیت بیشتری دارد.
زلزله در فردوسی و لاف آقای وزیر
همانطور که اشاره شد در هفته گذشته نرخ دلار تحت تاثیر تحولات سیاسی در منطقه مسیر کاهشی را در پیش گرفت و تا محدوده ۴۳ هزار تومانی هم بازگشت. هرچند سید احسان خاندوزی مدعی شد که در این مدت نرخ دلار ۴۰ درصد کاهش داشته اما به وضوح می توان نادرستی این ادعا را ثابت کرد.
با یک حساب سر انگشتی ساده می توان دریافت که قیمت ارز از لحظه انتشار این خبر (۵۷ هزار تومان) تا لحظه ای که خاندوزی مدعای خود را مطرح کرد (۴۳ هزار تومان) چیزی حدود ۱۴ هزار تومان فاصله وجود دارد. به عبارتی می توان گفت که نرخ ارز در مدت مورد اشاره وزیر اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی چیزی حدود ۲۰ درصد کاهش یافته و نه ۴۰ درصد!
چرا کالاهای مصرفی مردم ارزان نشد؟
حال اگر بپذیریم که نرخ ارز قرار است در محدوده فعلی (۴۶ هزار تومان) باقی بماند و ادعای دولت رئیسی مبنی بر مهار دلار صحت داشته باشد این سئوال مطرح است که چرا کالاهای مصرفی مردم از این کاهش شدید و ناگهانی نرخ ارز تبعیت نمی کنند؟
به عبارتی مردم با این ابهام مواجهند که چرا پس از گران شدن دلار و صعود قیمت ارز به ۶۱ هزار تومان نرخ کالاهای مصرفی در بازار سر به فلک گذاشت اما حالا که دلار با بیش از ۲۰ درصد کاهش نرخ مواجه شده اثری از کاهش قیمت اقلام مصرفی دیده نمی‌شود؟
پاسخ این پرسش بسیار واضح است؛ اقتصاددانان در چنین شرایطی با اشاره به مفهوم “چسبندگی قیمتی” بازار کالاهای مصرفی را فارغ از هرگونه هیجانات بازارهای مالی ارزیابی می کنند. به بیان دیگر متخصصان معتقدند زمانی که بازار تحت تاثیر متغیرهای مختلفی مانند نرخ ارز، مسیر رشد قیمتی را در پیش می گیرد نمی توان انتظار داشت که با کوچکترین اصلاح نرخ ارز مسیر خود را عوض کند و شاهد کاهش قیمت کالاهای مصرفی باشیم.
بازار به دولت اعتماد ندارد
اقتصاددانان اعتقاد دارند این پدیده که چسبندگی قیمتی نام دارد مقاومتی است که بازار در برابر نوسانات هیجانی در بازارهای مالی رخ می دهد. به عبارت دیگر بازار اقلام مصرفی مردم اعتماد کافی را به پایداری عامل کاهش نرخ ارز نداشته و طبیعتا از هرگونه کاهش قیمت نیز خودداری می کند.
به بیان ساده تر می توان گفت بازار به دوام یافتن توافقی که بین عربستان و جمهوری اسلامی منعقد شده مشکوک است. از همین رو اعتقادی به پایداری نرخ ارز در محدوده ادعایی دولت رئیسی ندارد و انتطار می رود در آینده ای نه چندان دور بار دیگر قیمت دلار به محدوده قبلی (کانال۵۰ هزار تومانی) بازگردد.
از همین رو است که گفته می شود بازار اعتمادی به وعده های دولت نداشته و سازوکار طبیعی خودش را دارد. خصوصا بعد از رد ادعاهای جمهوری اسلامی توسط دولت بایدن مبنی بر توافق جهت تبادل زندانیان، اعتماد بازار به دولتمردان و ابراهیم رئیسی به نازلترین حد خود رسیده است. به همین دلیل است که کارشناسان معتقدند این توافق نیز گرهی از معیشت مردم عادی کشور بازنخواهد کرد.
رد یک ادعای دیگر
دولت رئیسی همچنین مدعی است که این توافق باعث میشود که صادرات نفت ایران تسهیل شده و درآمدهای ارزی کشور افزایش پیدا کند. اتفاقی که در صورت وقوع به معنای تامین کسری بودجه دولت از محل درآمدهای غیرتورمزاست و مردم نیز طبیعتا از نتایج آن بهره مند خواهند شد.
اما کارشناسان اعتقاد دارند این ادعا نیز چندان درست به نظر نمی رسد. کلید حل این ابهام نیز در اطلاعیه ها و اقدامات اخیر وزارت نفت است. جواد اوجی اخیرا از عرضه اوراق سلف نفتی در بورس تهران خبر داد و آن را دستاورد دولت خواند. گذشته از اینکه این طرح در شهریور ۱۳۹۹ و توسط حسن روحانی رونمایی شده بود، دست یازیدن به اجرای چنین طرحی به معنای آمادگی دولت برای تشدید محدودیت های صادرات نفت است.
به عبارتی وقتی دولت قصد اجرای طرح اوراق نفتی را می کند عملا نفت را در اختیار افراد حقیقی و حقوقی غیردولتی می سپارد تا از این طریق به صادرات ادامه دهد. معنای این اقدام نیز نادرست و بی اساس بودن ادعاهایی است که پیرامون افزایش قریب الوقوع صادرات نفتی پس از توافق با ریاض مطرح شده بود.
از همین رو گفته می شود نه در مقیاس کلان و نه در اشل خرد نمی توان انتظار داشت که توافق جمهوری اسلامی با عربستان سعودی معجزه کند و باری از روی دوش خمیده مردم عادی بردارد.
