کنفرانس بغداد در اردن
کنفرانس بغداد در اردن. به گزارش ایران گیت. سه شنبه ۲۰ دسامبر، اردن میزبان دور دوم کنفرانس بغداد برای همکاری و تقویت روابط بین کشورهای شرکت کننده بود. پس از نشست سال گذشته در بغداد، این کنفرانس از ظرفیت لازم برای تقویت گفت و گوی منطقه ای در مورد بحران های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و زیست محیطی برخوردار بود.
این اجلاس رهبران منطقه ای و نمایندگانی از فرانسه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد را گردهم آورد تا راهبردهای همکاری بالقوه بین عراق با همسایگانش و همچنین با شرکای بین المللی اش را بررسی کنند. از منظر عراق، دیدار با ملک عبدالله دوم پادشاه اردن و رئیس جمهور مصر، السیسی، گامی رو به جلو در همکاری های سه جانبه بین عمان، بغداد و قاهره ( مصر میزبان اجلاس سال آینده خواهد بود) بود و همچنین یک دستاورد شخصی مثبت برای نخست وزیر عراق محسوب می شود.
اما، پیشرفت بسیار کمی در راستای ترویج تنش زدایی منطقه ای با ایران حاصل شده است. تمایل جمهوری اسلامی برای حفظ ارتباط نزدیک با عراق در این کنفرانس بر همگان واضح و مبرهن بود، در حالی که هیچ ملاقاتی بین نمایندگان ایران و عربستان سعودی انجام نگرفت.
“اجلاس بدون معجزه”، همانطور که برخی آن را نامیده اند، ممکن است برای سهامداران اروپایی دستاوردهای بیشتری نسبت به بازیگران منطقه ای داشته باشد. این ابتکار عمل از تعامل مستقیم فرانسه نشات می گیرد، زیرا بنظر می رسد که پاریس آماده سرمایه گذاری و همچنین حضور در بالاترین سطح دیپلماسی در کشور عراق است تا شاید موفق شود پس از سال ها کاهش نفوذ در خاورمیانه، حضور خود را در این منطقه احیا کند.
دلایل بسیاری برای این پرسش که چرا عراق نیاز به سرمایه گذاری در ثبات منطقه دارد، مطرح می شود. عراق با چندین بحران از جمله سیاسی، امنیتی، اقتصادی و زیست محیطی مواجه است. و برای مقابله با آنها، نیاز به درک و همکاری قابل توجهی از سوی همسایگان خود دارد.
به عنوان مثال، ایران و ترکیه اخیرا حملات نظامی خود را در داخل عراق علیه گروه‌های کرد خود تشدید کرده اند و باعث بی ثباتی در این کشور شده اند. آنها همچنان جریان آب در رودخانه عراق را محدود کرده اند و به تشدید تنش آبی در جنوب عراق افزوده اند. دولت جدید عراق می خپاهد از طریق دیپلماسی و گفتگو با این کشورها تعامل سازنده داشته باشد.
علاوه براین، عراق به سرمایه گذاری تجاری کشورهای عربی در زیرساخت ها و همکاری آنها در تامین انرژی و جلوگیری از افراط گرایی خشونت آمیز، نیاز دارد. در مقابل، عراق مایل به ایفای نقش مثبت در منطقه در زمینه گفتگوی چندجانبه و میانجیگری بین رقبای منطقه ای به ویژه بین ایران و کشورهای عربی خلیج فارس می باشد.
اولین آزمون بین‌المللی برای نخست وزیر جدید عراق
آخرین کنفرانس بغداد یک دستاورد مثبت برای عراق بود، زیرا نشان داد که بازیگران منطقه ای و بین المللی تمایل دارند با دولت جدید عراق همکاری کنند. روی کار آمدن دولت السودانی در بغداد، بدلیل اینکه حمایت های غیر رسمی جمهوری اسلامی را در پی داشت، در ابتدا نگرانی ها برای کشورهای منطقه ایجاد کرد، زیرا که انتظار می رفت که کمبود تجربه محمد شیاع السودانی در سیاست خارجی و نزدیکی او به افراد و بازیگران طرفدار جمهوری اسلامی، روابط عراق با همسایگان عرب خود را تضعیف کرده و به خطر بیندازد.
برخلاف تردیدهای اولیه، تعهد السودانی به تداوم تلاش های انجام شده توسط سلف خود- که شخصیت و دستاوردهای سیاست خارجی او در داخل و خارج از منطقه بسیار مورد توجه و قدردانی بود- برای جلب حمایت های بین المللی به آرامش رهبران منطقه کمک کرد.
بطور کلی، این اجلاس به السودانی اجازه داد تا در مورد برخی از مسایل منطقه ای که بر عراق تاثیر می گذارد، از جمله کاهش ذخایر ملی آب و نقض دائمی حاکمیت عراق توسط ترکیه و ایران در کردستان را روشنگری نماید. این یک دستاورد قابل توجه برای نخست وزیر جدید عراق بود، زیرا عملکرد مثبت او در کنفرانس نشان داد که وی صلاحیت لازم برای حضور در یک اجلاس بین‌المللی را دارد.
چارچوب سه جانبه عمان- بغداد- مصر؛ گامی رو به جلو
حضور اردن در دومین کنفرانس منطقه ای عراق در ۲۰ دسامبر نشان دهنده تعهد امان به تعمیق یکپارچگی اقتصادی در منطقه MENA است. مصر هم یکی دیگر از شرکای کلیدی منطقه ای است که در این اجلاس شرکت کرد. این سه کشور از سال ۲۰۱۹ تحت چارچوب توافقنامه سه جانبه امان- بغداد- قاهره با یکدیگر همکاری کرده اند.
در حال حاضر، هر سه کشور با چالش های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی مهمی از جمله امنیت غذایی، امنیت انرژی و محدودیت های دارویی مواجه هستند که این چالش ها با جنگ روسیه و اوکراین و رکود اقتصادی جهانی تشدید یافت.
مصر، اردن و عراق با همکاری در پروژه ها و پیوند دادن بازارها و سیاست های خود، می توانند پایه و اساس یک صدای متحد و یک جبهه اقتصادی واحد را ایجاد کنند. این سه کشور در مجموع، یک بازار بزرگ با ۱۵۰ میلیون شهروند و بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی( GDP) را تشکیل می دهند.
بستری از خار برای تهران؟
با توجه به خدشه دار شدن وجهه بین المللی ایران به دلیل سرکوب وحشیانه اعتراضات داخلی، ارائه تسلیحات مرگبار به روسیه و همچنین بن بست مذاکرات هسته ای، انتظارات از ایران در این نشست بسیار پایین بود. بنظر نمی رسد دیدار مقامات ایرانی با شخصیت های بلند پایه اتحادیه اروپا در حاشیه اجلاس برای بحث در مورد توافق هسته ای منجر به پیشرفتی بشود، و این در حالی است که مذاکرات ایران با عربستان سعودی بر سر اختلافات منطقه ای همچنان معلق مانده است.
تغییر دولت در عراق و روی کارآمدن السودانی هم نتوانست عامل بهبود روابط بین ایران با عربستان سعودی و امارات شود. جنگ در یمن حل نشده باقی مانده است و ایران نگران افزایش روابط اعراب با اسرائیل است که به زودی تحت کنترل بنیامین نتانیاهو، جناح راستگرا، قرار خواهد گرفت. در این شرایط خوش بین بودن به چنین نشستی سخت است.
فرانسه با “بغداد دوم”، دیپلماسی “راه سوم” خود را در منطقه از سر می گیرد
دومین کنفرانس بغداد نشان دهنده تمایل رئیس جمهور ماکرون برای احیای سیاست خاورمیانه ای فرانسه پس از سال ها کاهش نفوذ در این منطقه است. در حالی که ایالات متحده بطور فزاینده ای به خاورمیانه از دریچه رقابت خود با چین نگاه می کند، فرانسه مشتاق ایجاد رویکرد دیپلماتیک خود است، رویکردی که رقابت واشنگتن و پکن را کم اهمیت جلوه می دهد و بر زمینه های همکاری برای همه بازیگران منطقه( از جمله ایران) تأکید می کند.
این به دنبال تقویت روابط پاریس با شرکای خلیج فارس مانند امارات، قطر، عربستان سعودی و همچنین طرح نجات ماکرون برای لبنان پس از انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ ( که در نهایت با مقاومت شدید طبقه سیاسی لبنان مواجه شد) صورت می گیرد.
این کنفرانس همچنین بر روابط رو به رشد فرانسه و عراق که شامل همکاری های دیپلماتیک و امنیتی- و چشم انداز اقتصادی نیز می شود، استوار است: شرکت فرانسوی توتال سال گذشته یک قرارداد ۱۰ میلیار دلاری انرژی با عراق را تضمین کرد. با توجه به نتایج محدود اولین کنفرانس در سال ۲۰۲۱، این ویرایش دوم آزمون مهمی برای سنجش توانایی فرانسه در مورد تقویت دیپلماسی “راه سوم” خود در خاورمیانه خواهد بود.
English
View this article in English
