فرش قرمز چین برای پوتین
فرش قرمز چین برای پوتین. شی و پوتین: دوستان با هم دوست خواهند ماند. شی جین پینگ برای سفر ولادیمیر پوتین به پکن فرش قرمز پهن کرد: “بیایید با هم برای نظم نوین جهانی کار کنیم”. هر کسی که فکر می‌کرد رابطه ولادیمیر پوتین و شی جین پینگ در آستانه شکست است، باید دوباره فکر کند.
تکرار اینکه آنها “دوستان بزرگ” هستند، سفر دو روزه ای است که در پایتخت چین در جریان است و در آن رئیس جمهور روسیه – به لطف دوربین ها – مورد استقبال پرشکوه شی در تالار بزرگ مردم قرار گرفت.
رهبر چین از رسمیت یافتن “روابط استراتژیک” بین دو کشور که در بیانیه مشترکی که بعدازظهر طی مراسمی امضا شده بود صحبت کرد و افزود: که این توافق یک “انگیزه قوی”برای توسعه روابط آنها می باشد.
این دیدار – چهل و سومین دیدار بین دو کشور و اولین سفر خارجی از زمان سوگند پوتین برای دوره جدید ریاست جمهوری روسیه – در حالی انجام می شود که نیروهای روسی در مسیر خارکف به سمت شرق اوکراین پیشروی می کنند که دلیل آن تاخیر در تحویل کمک های اروپایی و آمریکایی به کی یف است و این در حالی است که اقتصاد و سیستم دفاعی روسیه مقاومت قابل توجهی در برابر تحریم های غرب نشان می دهد.
وضعیتی که بسیاری از مقامات آمریکایی دلیل آن را حمایت چین می دانند که پکن آن را رد می کند.
در کنفرانس مطبوعاتی مشترک، شی و پوتین گفتند که کشورهایشان بر سر یک “راه حل سیاسی” برای جنگ در اوکراین به توافق رسیده اند و پکن امیدوار است که شاهد احیای سریع “صلح و ثبات در اروپا” باشد. شی جین پینگ گفت: توسعه روابط بین دو کشور “به صلح، ثبات و رفاه در منطقه و جهان کمک می کند” و خواستار راه حل “دو کشوری” برای درگیری در خاورمیانه شد.
بده و بستان؟
اما «دوستی» دو کشور بر چه اساسی است که دیپلمات‌های چینی بارها آن را «مشارکت» تعریف کرده‌اند و در عین حال تأکید می‌کنند که این یک اتحاد نیست؟ یک چیز مسلم است: اگر چه کشورهای دیگر نیز در دو سال گذشته از روسیه حمایت کرده اند، اما پکن راه نجاتی برای پوتین بوده است، به طوری که اقتصاد آن به طور فزاینده ای به پکن وابسته شده است.
امروز با واردات نزدیک به ۲۰ درصد نفت به چین، مسکو از عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تامین کننده نفت خام این کشور پیشی گرفته است، در حالی که تجارت کلی بین دو کشور بین سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ تا رقم ۲۶ درصد افزایش یافته است.
تمام ماجرا این نیست: همکاری آنها یک همکاری همه جانبه است که به بخش نظامی و دفاعی نیز مربوط می شود. ارتش روسیه و چین بیشتر و بیشتر با هم تمرین می کنند و پکن به سرعت به تامین کننده اصلی فناوری های ضروری با”کاربرد دوگانه” برای صنایع دفاعی روسیه تبدیل شده است.
فایننشال تایمز می‌نویسد، بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، صادرات نیمه‌هادی‌های چین به روسیه تقریباً دو برابر شد و همچنین صادرات ماشین‌آلات تولید تراشه و توپ نیز افزایش یافت. به طور رسمی، پکن همچنان بی طرفی خود را در مناقشه اوکراین تکرار می کند و به نظر می رسد به طور چشمگیری تمایلی به سرمایه گذاری در خطوط لوله جدیدی ندارد که باید گازی را که مسکو دیگر نمی تواند به اروپا بفروشد به شرق برساند.
با این حال، ارقام خود گویای این موضوع هستند: از مارس ۲۰۲۳، تاریخ آخرین دیدار مستقیم بین شی و پوتین، بیش از یکی از هر دو جزء مهم نظامی وارد شده توسط روس ها از چین وارد شده است.
رابطه نامتوازن؟
اگر داده‌های تجاری، ادعاهای آمریکا مبنی بر اینکه چین در واقع از ماشین جنگی روسیه و اقتصاد آن حمایت می‌کند را تأیید کنند، این امر گواه آن خواهد بود که رابطه ی بین پکن و مسکو یک رابطه کاملاً نامتقارن است و وابستگی به پکن ضعف رو به رشد پوتین را به نمایش می گذارد.
اگر چه هر دو کشور در واقع توسط رژیم های خودکامه اداره می شوند که به شدت با اسطوره عظمت تاریخی پیوند خورده و بر سر رقابت با ایالات متحده باهم متحد شده اند، اما روسیه در سطح اقتصادی یک دهم چین است و بیش از آنچه واقعیت دارد به پکن نیاز دارد.
چین یک بازار خروجی ضروری برای روسیه است و علاوه بر اینکه برای صنعت آن حیاتی است، به مسکو اجازه می‌دهد تا روایت غرب را مبنی بر «منزوی بودن» این کشور در سطح بین‌المللی رد کند. علاوه بر آن چین و روسیه مرز مشترکی به طول بیش از ۴ هزار کیلومتر دارند که طولانی‌ترین مرز در جهان است، بنابراین به خطر افتادن روابط حسن همجواری غیرممکن است. با این حال، شی نمی خواهد توسط پوتین به درگیری با ناتو کشیده شود و می ترسد تحت فشار تحریم های ثانویه ایالات متحده و اتحادیه اروپا قرار گیرد.
به طور خلاصه، رهبر چین در رابطه با مسکو می‌داند که باید با احتیاط عمل کند و دست بالا را حفظ کند، زیرا به جای ضرورت، با عمل‌گرایی هدایت می‌شود.
تفاوت‌هایی که در گزارش بازدید امروز از رسانه‌های مربوطه وجود دارد، این را به خوبی نشان می‌دهد: در حالی که روس‌ها “دوستی بزرگ”را با لحن‌های مشتاقانه جشن می‌گیرند، در رسانه های چین “بطور نامحسوس” این اخبار ناپدید شده است.
پیامبران یک نظم جدید؟
با این حال، اشتباه است که تصور کنیم پیوند بین دو کشور تنها بر اساس شرایط اقتصادی یا موارد احتمالی موقت است.
مسکو و پکن در یکدیگر شریکی می بینند که ثبات داخلی مربوط به آنها را تهدید نمی کند و دیدگاه مشابهی از جهان دارد: مهمتر از همه، آنها در نیاز به ایجاد یک نظم بین المللی جدید که جایگزین نظم کنونی می شود، با یکدیگر هم عقیده هستند، نظمی که به اعتقاد آنها بر اساس منافع غرب ساخته شده است و نقش آنها را به عنوان قدرت های بزرگ جهانی سلب می کند.
رئیس جمهور پوتین امروز در میدان تیان‌آن‌من پس از دست دادن گرم با میزبان خود این موضوع را به وضوح تکرار کرد: روسیه و چین برای ایجاد نظم جهانی عادلانه تر بر اساس قوانین بین المللی و توازن منافع همه کشورها با یکدیگر همکاری می کنند. به گفته رئیس جمهور روسیه، این نظم جدید باید بر اساس “نقش مرکزی سازمان ملل متحد و شورای امنیت، بر اساس قوانین بین‌المللی، فرهنگ و تمدن” باشد که “توازن منافع همه اعضای جامعه بین‌الملل” را تضمین کند”.
پوتین تاکید کرد که همکاری روسیه و چین «علیه هیچ قدرت دیگری» نیست و عاملی «ثبات‌کننده» برای جهان است.
به گفته فیلیپ ایوانف، عمدا و از طریق تلاقی شرایط، مسکو و پکن به دنبال ایجاد جهانی چند قطبی هستند که در آن قدرت پراکنده شده است و ویژگی اصلی آن کاهش قدرت ایالات متحده است.
در پایان این چنین به نظر می رسد که شی جین پینگ پس از حضور در اروپا در هفته گذشته، پوتین را در پکن پذیرایی می‌کند و روشن می‌کند که امروز روابط ترجیحی چین چیست. “دوستی بدون محدودیت” اعلام شده در سال ۲۰۲۲، کمی قبل از حمله به اوکراین، با تمایل به زیر سوال بردن سیستم بین المللی کنونی با محوریت ایالات متحده و غرب به نفع مرکزیت بیشتر بریکس و سازمان همکاری شانگهای (SCO) تایید می شود.
نگرانی دو رهبر حفظ روابط اقتصادی از تحریم های غرب، در دوره تعرفه های آمریکا بر محصولات چینی است. به طور کلی، فشار به سمت اصلاح نظام بین المللی است که به یکجانبه گرایی که پس از پایان جنگ سرد ایجاد شده بود، پایان می دهد، هدفی که روسیه و چین را با وجود اختلافات موجود متحد نگه می دارد و به دلیل عدم تعادل اقتصادی بین این دو و وابستگی فزاینده مسکو به پکن، در آینده تشدید خواهد شد.
English
View this article in English
