سفر به قاهره بوقت سقوط
سفر به قاهره بوقت سقوط
پایگاه خبری میدل ایست نیوز به نقل از منابع خود گزارش داد که مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری ایران، هفته جاری برای شرکت در نشست گروه D8 به قاهره سفر خواهد کرد. به گفته این منابع، پزشکیان در حاشیه این نشست، دیدارهای دوجانبه با مقامات حاضر در نشست دی هشت خواهد داشت.
به گزارش شرق و نوشته ایرنا گروه دی هشت، متشکل از کشورهای مهم اسلامی در حال توسعه دارای ظرفیت‌های بسیار خوب و مؤثر برای تأثیرگذاری بر روند تحولات منطقه‌ای و حتی جهانی هستند و می‌توانند با ایفای نقشی فعال، موتور محرکه‌ای برای دیگر سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و تشویق دیگر کشورهای بزرگ اسلامی باشند که در این سازمان‌ها عضو هستند.
گروه دی هشت در سال ۱۳۷۶ با عضویت هشت کشور اسلامی در حال توسعه شامل ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، مالزی، اندونزی، مصر و نیجریه تشکیل شد. گروه دی هشت به طور کلی، در‌برگیرنده ۱.۲ میلیارد نفر از جمعیت جهان است که میزان تولید ناخالص داخلی آن ۴.۸ تریلیون دلار و 4.5 درصد تولید ناخالص جهان است.
گروه یادشده این ظرفیت را دارد که نقش تلاش‌های دیپلماتیک سازمان‌های همکاری اسلامی، اتحادیه عرب و همکاری شانگهای در زمینه غزه را پررنگ‌تر ساخته و تأثیر آن را افزایش دهد.
در‌این‌بین رسانه‌ها هم از سفر رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، به مصر در روز پنجشنبه هفته جاری خبر دادند که با توجه به تحولات اخیر سوریه پیش‌بینی می‌شود رؤسای جمهوری ایران و ترکیه در حاشیه این نشست دیدار و درباره تحولات سوریه رایزنی کنند.
گفتنی است که حضور هم‌زمان پزشکیان و اردوغان در نشست قاهره، السیسی را امیدوار کرده تا کانال یا پل مذاکرات بین تهران-آنکار در معادلات منطقه پس از سقوط بشار اسد باشد.
به‌ویژه آنکه گزارش شده «اردوغان با عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهوری مصر، نیز دیداری با محوریت سوریه خواهد داشت؛ در همین زمینه گویا مصری‌ها هم برای رفع نگرانی‌ها درباره دولت جدید سوریه به آنکارا روی آورده‌اند، کما‌اینکه مقامات مصری گفته‌‌‌اند قاهره قبل از سقوط بشار اسد از اردوغان دعوت کرده بود، اما بعد از فروپاشی دولت سوریه خواستار برگزاری مذاکرات مستقیم السیسی با اردوغان درباره سوریه شده است».
عراق، اولین مقصد مسعود پزشکیان
دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران به ریاست مسعود پزشکیان از ۸ مرداد ۱۴۰۳ با شعار وفاق ملی آغاز به کار کرده و در بیش از صد روز گذشته تمرکز خود را بر تقویت روابط با کشورهای همسایه و منطقه قرار داده است.
به نوشته اکو ایران مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری ایران، در شهریور ۱۴۰۳ عراق را به‌عنوان اولین مقصد خود انتخاب کرد. این سفر به دعوت رسمی نخست‌وزیر عراق انجام شد و شامل ملاقات‌هایی با مقامات عراقی ازجمله نخست‌وزیر و رئیسجمهوری این کشور بود.
هدف از این سفر تقویت روابط دوجانبه و همکاری‌های اقتصادی و سیاسی بین دو کشور عنوان شد.
مهم‌ترین بخش این سفر بازدید از شهر بندری بصره بود که مورد استقبال استاندار این استان قرار گرفت. او در این سفر با نخبگان فرهنگی، مذهبی، دانشگاهی و جمعی از عشایر بصره دیدار داشت و بر تعهد جدی ایران برای پیگیری پروژه خط‌آهن شلمچه-بصره تأکید کرد.
از سفر به نیویورک برای حضور در سازمان ملل تا سفر به دوحه در راستای تقویت روابط منطقه‌ای و حل اختلافات میان کشورها
دومین سفر پزشکیان به نیویورک بود. او برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفت. بسیاری سخنرانی او در مجمع عمومی را شاخه زیتون ایران به جهان قلمداد کردند.
مسعود پزشکیان در سومین سفر رسمی خود به دوحه قطر به دعوت «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» سفر کرد تا در اجلاس مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیایی شرکت کند.
در این سفر، رئیسجمهوری از امضای شش سند همکاری بین ایران و قطر خبر داد و همچنین به گفت‌وگوهای مثبت میان وزرای خارجه کشورهای عربی و عراقچی، وزیر خارجه ایران، اشاره کرد. این مذاکرات به تقویت روابط و حل اختلافات میان کشورها کمک کرد و امیدواری‌هایی برای ادامه این روند در آینده وجود دارد.
سفر ترکمنستان و توافقات مهم در حوزه انرژی
ترکمنستان، چهارمین مقصد پزشکیان در سفرهای منطقه‌ای بود که با هدف شرکت در همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها؛ مبنای صلح و توسعه» انجام شد. در این سفر، مذاکرات و توافقات مهمی در زمینه‌های گاز، راه و برق انجام شد که می‌تواند به کاهش مشکلات ناشی از تحریم‌ها و ارتقای سطح روابط دو کشور کمک کند.
پزشکیان همچنین در دیدار با رهبر ترکمنستان به توافقاتی برای تقویت بازارچه‌های مرزی و افزایش صادرات گاز به ایران رسید.
یکی از نقاط عطف سفر پزشکیان، دیدار او با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، بود که در آن به بحث درباره پیمان‌ها و قراردادهای انرژی و زیرساختی پرداخته شد.
این دیدار به تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های انرژی و پتروشیمی کمک کرد و دو طرف بر ضرورت اقداماتی مؤثر در قبال بحران‌های انسانی در غزه و لبنان تأکید کردند.
همچنین پزشکیان با رؤسای جمهور ترکمنستان و ازبکستان گفت‌وگوهایی انجام داد که منجر به تشکیل کارگروه‌های مشترک برای همکاری‌های بیشتر شد.
روسیه و شرکت در نشست کشورهای عضو بریکس
پنجمین مقصد سفرهای خارجی پزشکیان، روسیه بود که اول آبان، رئیس‌جمهور، تهران را به مقصد کازان ترک کرد. در این سفر، رئیسجمهوری در نشست اصلی سران کشورهای عضو بریکس با موضوع «تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت جهانی عادلانه»، نشست گسترده کشورهای عضو بریکس و اولین جلسه بریکس پلاس با عنوان «ساختن جهانی بهتر با هم» حضور یافت و سخنرانی کرد.
پزشکیان در جریان این سفر با رؤسای جمهور روسیه، چین، مصر، آفریقای جنوبی، بلاروس، ونزوئلا و بولیوی، رئیس دولت امارات و نخست‌وزیران هند و اتیوپی دیدار و گفت‌وگو کرد.
روزنامه ایران: قاهره در دوره پزشکیان چاره‌ای جز اعتنا به ایران ندارد
اکنون که ششمین مقصد سفرهای خارجی پزشکیان هم مشخص شده، روزنامه نزدیک به دولت نیز در تحلیل سفر قریب‌الوقوع رئیسجمهوری ایران به مصر چنین می‌نویسد: «اینک قاهره در دوره پزشکیان با واقعیت ایرانی مواجه شده که چاره‌ای جز اعتنا به دعوت همکاری آن در منطقه برای خود نمی‌بیند؛ ایرانی که با تأکید ویژه رئیسجمهوری صلح‌دوست آن درهای رابطه‌اش با کشورهای منطقه را یکی پس از دیگری گشوده و سعی دارد عمق راهبرد سیاست خارجی‌اش را به مناسباتی تحمیل کند که تا پیش از این امکانی برای رخ‌نمودن نداشت».
روزنامه ایران در ادامه تحلیل خود آورده است «حضور پزشکیان در قاهره را می‌توان بازتاب این تاریخ پرفرازونشیب و درستی ابتکار عمل دولت نوپای او دید؛ درحالی‌که سعی دارد به این قول خود که «من دست دوستی و برادری به سوی همه کشورهای منطقه به‌ویژه همسایگان دراز می‌کنم، عمل کند؛ وعده‌ای که نه‌تنها میزان‌الحراره روابط ایران و کشورهای عربی، بلکه محکی برای سنجیدن صلاحیت و توانایی دولت چهاردهم در دوره ابتدایی خود به شمار می‌رود و در ادامه می‌تواند بر موج ناامیدی در یکی از سخت‌ترین دوران حاکم بر خاورمیانه پرفرازونشیب غالب آید و در این تجربه تاریخ دیپلماسی، یکی‌یکی گشایش و تقویت در روابط ایران با کشورهای منطقه از عربستان و مصر گرفته تا اردن و بحرین را به امری ممکن تبدیل کند».
برخلاف آنچه روزنامه دولتی «ایران» درباره تأثیر سفر پزشکیان به مصر برای ارتقای روابط دوجانبه تهران-قاهره ترسیم کرده است، سیدجلال ساداتیان در گفت‌وگوی خود با «شرق»، اهمیت این سفر را نه حضور رئیس‌جمهور در نشست دی هشت، بلکه احیای نقش از‌دست‌رفته ایران در منطقه پس از سقوط بشار اسد می‌داند.
به‌ویژه آنکه تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل به نشست اخیر «عقبه» در اردن بدون حضور و نقش‌آفرینی ایران در ترسیم معادلات سوریه اشاره دارد و معتقد است «با ایجاد ساختار جدید در سوریه، نظم نوینی با حضور بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در راستای کاهش پررنگ ایران در غرب آسیا به وجود آمده است». ازاینرو سفیر پیشین ایران در انگلستان، در ارزیابی اهمیت سفر پزشکیان به مصر، وزن بیشتری را برای بازیابی و احیای نقش ایران در خاورمیانه قائل است، نه مناسبات دوجانبه تهران-قاهره یا چشمداشت به آثار مثبت گروه دی هشت در حوزه اقتصادی و تجاری ایران».
چراکه نماینده ادوار مجلس معتقد است: «کشوری مانند مصر در حوزه سیاست خارجی برای ترسیم مناسبات و ریل‌گذاری در روابط با جمهوری اسلامی ایران به برایند و خروجی نهایی کشورهای منطقه‌ای از حاشیه خلیج فارس تا ترکیه نگاه دارد». به‌همین‌دلیل این استاد دانشگاه، در هدف‌گذاری سفر پزشکیان تأکید می‌کند «هدف محوری و کانونی حضور رئیس‌جمهور در قاهره باید روی این باشد که وزن ایران به نحوی ترسیم شود که هرگونه برنامه‌ریزی و توافقی برای آینده سوریه و منطقه خاورمیانه بدون نقش‌آفرینی تهران ممکن نباشد».
از طرف دیگر ساداتیان اذعان دارد «با توجه به وضعیت تحریم‌ها و همچنین حضور ایران در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف، اساسا تقویت روابط یا حضور در نشست‌های اقتصادی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از دی هشت و اکو گرفته تا پیمان شانگهای، آسه‌آن و حتی بریکس نمی‌تواند خروجی ملموسی به دنبال داشته باشد».
ازاینرو عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس چهارم با یک نگاه واقع‌بینانه تصریح می‌کند «باید اولویت سفر پزشکیان به مصر برای تقویت وزن دیپلماتیک ایران باشد تا به نحوی خلأ و غیبت ایران در نشست عقبه اردن جبران شود».
ترسیم آینده سوریه بدون حضور ایران!
اشاره ساداتیان به نشست عقبه ناظر به نشست وزرای خارجه آمریکا، فرانسه، ترکیه و هفت کشور عربی درباره سوریه در اردن بدون حضور روسیه و ایران بود که شنبه‌شب، ۲۴ آذر، به پایان رسید.
English
View this article in English
