بایدن در فکر خروج از آتش با صلح ابراهیم

بایدن در فکر خروج از آتش با صلح ابراهیم

پیش نویس توافق بین آمریکا-عربستان-اسرائیل

بایدن در فکر خروج از آتش با صلح ابراهیم.به گزارش ایران گیت، طبق گزارشی که وال استریت ژورنال منتشر کرد، دولت بایدن به تبعیت از سلف خود، دونالد ترامپ، و پیمان ابراهیم او، بدنبال بنا نهادن پایه های توافق با عربستان سعودی برای به رسمیت شناختن کشور اسرائیل است، توافقی که یقینا منعکس کننده برخی شروطی خواهد بود که پیشتر توسط ولیعهد محمد بن سلمان بیان شده اند.

البته هنوز خیلی زود است که آن را یک توافق بنامیم، اما به عنوان گامی رو به جلو که توسط ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی برداشته شده است، قطعا قابل توجه است. اما راه رسیدن به یک توافق، راهی سخت و پرفراز و نشیب خواهد بود.

تمامی اینها، حداقل بر روی کاغذ، در یک لحظه تاریخی نامطلوب در حال اتفاق افتادن است: روابط نه چندان ایده آل بین آمریکا و عربستان سعودی، وعده های هرگز محقق نشده واشنگتن برای جستجوی حقیقت و عدالت در مورد قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی، حضور رعد آسای چینی ها در خلیج فارس که باعث شد اولین نزدیکی تاریخی بین ریاض و تهران رقم بخورد، و درنهایت، راستگراترین دولت تاریخ اسرائیل که مشت آهنین را علیه مردم فلسطین به کار گرفته است. اما از قرار معلوم، سیاست واقعی(realpolitik) بر ضعف اصولی که حتی علنا توسط قدرت های جهانی بیان شده است، پیروز شده است.

براساس آنچه روزنامه آمریکایی به نقل از مقامات آمریکایی نوشته است، ریاض” خطوط کلی” پیشنهاد آمریکایی ها مبنی بر به رسمیت شناختن اسرائیل در ازای اعطای امتیازاتی از سوی دولت یهود به فلسطینی ها و تضمین های امنیتی واشنگتن به عربستان و کمک به توسعه هسته ای این کشور برای اهداف غیر نظامی را پذیرفته است.

همانطور که وال استریت ژورنال منحصراً پس از گفتگو با مقامات آمریکایی نوشت، با توجه به شرایط کنونی، شکی نیست که ما با” مهم ترین توافق صلح خاورمیانه” روبرو خواهیم بود. هنوز کار زیادی برای رسیدن به یک “دست دادن رسمی” وجود دارد و مذاکرات تا چند ماه آینده ادامه خواهند داشت و می توان امیدوار بود که در سال آینده این تلاش ها به نتیجه مطلوب منجر شوند.

در حال حاضر هیچ جزئیات دقیقی وجود ندارد، جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در یک جلسه توجیهی تلفنی با گروه محدودی از خبرنگاران، گفت:”مذاکرات در حال انجام است” اما تا رسیدن به چارچوبی برای عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل هنوز راه دشواری در پیش داریم”.

با این حال، به نظر می رسد که پس از دیدار ماه گذشته ولیعهد محمد بن سلمان و مشاور امنیت ملی ایالات متحده، جیک سالیوان، در جده و چند روز پس از سخنان نخست وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، که اعلام آمادگی کرد تا به احترام ایجاد یک رابطه نزدیک بین دو دولت یهود و پادشاهی خلیج فارس، برخی امتیازات را اعطا کند، اولین توافق حاصل شده باشد.

به باور برخی از کارشناسان این تلاش برای حصول این توافق یک سیگنال قوی است که نشان می دهد چگونه ایالات متحده آمریکا قصد دارد تا فضا را برای رقبای خود در منطقه تنگ کرده و امضای خود را بر روی یک نزدیکی تاریخی که بین سعودی ها و ایرانی ها با میانجیگری چین اتفاق افتاد، قرار دهد. وال استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی نوشته که ایالات متحده خواستار کاهش سطح روابط ریاض با پکن است که اخیرا بطور فزاینده ای در منطقه حضور فعال دارد.

در این توافق واشنگتن می خواهد از ریاض تضمین بگیرد که به چین اجازه ندهد تا در عربستان پایگاههای نظامی بسازد، همچنین ایالات متحده به دنبال اعمال محدودیت هایی برای عربستان سعودی در استفاده از فناوری توسعه یافته توسط شرکت”هوآوی” می باشد. همچنین مذاکره کنندگان می خواهند اطمینان حاصل کنند که عربستان سعودی دلار را به عنوان ابزار چانه زنی از معاملات خود حذف نمی کند و برای قیمت گذاری فروش نفت از دلار آمریکا استفاده خواهد کرد.

همچنین انتظار می‌رود که ایالات متحده به دنبال راه‌هایی برای پایان دادن به اختلافات بر سر قیمت نفت باشد که ناشی از کاهش مکرر تولید عربستان سعودی است. زیرا که محدودیت های اعمال شده بر تولید نفت یکی از عواملی است که به تورم کمک می کند و یکی از بزرگ‌ترین چالش ها و مشکلات جو‌ بایدن با توجه به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ است.

آنچه که بیشتر مورد علاقه آل سعود است، توسعه انرژی هسته ای برای مقاصد غیرنظامی و همچنین تضمین های امنیتی بیشتر است. عربستان سعودی همچنین به دنبال به دست آوردن امتیازات دشواری از اسرائیل است که از جمله آن می توان به ایجاد کشور مستقل فلسطین اشاره کرد. اما، این اقدام ریاض به قیمت یک گام به عقب در روابط با پکن تمام خواهد شد، که سرسختانه وارد منطقه ای شده است که از نظر تاریخی همواره بین ایالات متحده و روسیه مورد مناقشه بوده است.

این طرح، پروژه پایه ریزی شده توسط دونالد ترامپ و داماد او جرد کوشنر را بازسازی می کند که نزدیک شدن تدریجی پادشاهی های خلیج فارس و شمال آفریقا از جمله امارات متحده عربی، بحرین و مراکش با اسرائیل را پیش بینی می کرد. و همه اینها با هدف منزوی ساختن هر چه بیشتر آنچه از سوی ریاض، تل آویو و در این مرحله و علیرغم اعلامیه های آغاز ماموریت، همچنین از سوی واشنگتن، به عنوان دشمن اصلی در منطقه تلقی می شود: ایران، متحد روسیه و سوریه.

مشخص نیست که ریاض از تل آویو چه امتیازاتی می خواهد، اما واقعیت این است که این امتیازات در یکی از تاریک ترین دوره های تاریخ اخیر روابط اسرائیل و فلسطین رخ خواهد داد، با خشونتی که پس از روی کار آمدن قوه مجریه کنونی به وجود آمده است که تاکنون منجر به کشته شدن بیش از ۱۰۰ فلسطینی شده است.

وضعیتی که مکررا دولت عربستان سعودی را به محکومیت علنی اقدامات اسرائیل برانگیخته است. از این نظر، چنین توافقی می تواند نشان دهنده یک گام به عقب از سوی ریاض در نظر گرفته شود زیرا که همیشه امکان دستیابی به توافق با اسرائیل را قبل از تشکیل کشور مستقل فلسطین به رسمیت شناخته شده، منتفی می داند.

در حال حاضر، در بیشتر موارد ابهام و شبهه وجود دارد تا یقین و قطعیت. اما در یک مورد با اطمینان می توان ادعا کرد که چنین می نماید که همه طرف ها مایلند به توافق برسند.بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل مایل است ائتلاف ضد ایرانی را گسترش دهد. ولیعهد سعودی، محمد بن سلمان، می خواهد نفوذ خود را در خاورمیانه و در خارج از آن افزایش دهد و برای این منظور، ناگزیر باید یک قدرت هسته ای تمام عیار شود. همانطور که قبلا اشاره شد، بایدن هم به دنبال یک موفقیت بزرگ در سیاست خارجی است تا بتواند در طول مبارزات انتخاباتی از آن بهره برداری کند.

البته در این طرف میز هم، ریاض در مورد رها کردن کامل چین تردید دارد و مهمتر از همه، از زمان شروع جنگ اوکراین، نشان داده است که می داند چگونه سر خود را بلند کرده و برخلاف مواضع بهترین متحد خود، واشنگتن، تصمیم بگیرد. علاوه بر این، او قبلا به دستیاران خود اعلام کرده است که آمادگی برقراری روابط دیپلماتیک کامل با اسرائیل مشابه روابطی را که اسرائیل با امارات متحده عربی در سال ۲۰۲۰ امضا کرد، ندارد.

بی بی نتانیاهو، در عین حال نگران برنامه هسته ای احتمالی سعودی هاست، اگر چه ادعا شده که برای مقاصد غیرنظامی استفاده خواهد شد، اما همیشه این احساس نگرانی وجود دارد که می توان از آن برای اهداف نظامی نیز بهره بردای کرد.
در آخر، فلسطینی ها. ریاض همواره خواستار تاسیس کشور مستقل فلسطین بوده است، همانطور که آمریکایی ها همیشه به ایجاد دو کشور مستقل تاکید داشتند.

اما از سوی دیگر، اسرائیل کاملا مخالف این مفهوم است. اگرچه اعطای امتیازات به فلسطینی ها بخشی از این پیش نویس توافق است، اما دولت نتانیاهو این نکته را کم اهمیت جلوه داده و آن را کمتر از آنچه ما فکر می کنیم، مهم می داند. نهایتا او قصد دارد تا دست به اقدامات کوچکی بزند، که در مورد همین موارد نیز باید دید که متحدان تندروی دولت او چه عکس العملی نشان خواهند داد، زیرا که، هم اکنون نیز آنها به دنبال گسترش شهرک سازی در کرانه باختری هستند و این اتفاق در حال رخ دادن است.

در هر صورت، به نظر می رسد که گام سه گانه رو به جلو، برداشته شده است. اما این فقط یک شروع است، و برای پر کردن فاصله ای که به هدف منتهی می شود، به اراده قوی و آمادگی همه طرف ها برای اتخاذ تصمیمات دشوار و بزرگ نیاز می باشد.

English

View this article in English