ایران و آمریکا ، مذاکره در جهان های موازی !
ایران و آمریکا ، مذاکره در جهان های موازی. بعد از گذشت یکسال از مذاکرات نیابتی ایران و آمریکا،اظهار نظرهای دو طرف آن قدر از هم فاصله دارد که می توان حتی در اصل وجود مذاکره هم تشکیک کرد. گویا این دو کشور برای یکسال در دو جهان موازی مذاکره می کردند و به حداقل اشتراکات یکدیگر حتی نزدیک هم نشده‌اند. ایران وقتی پیشنهاد آخر خود را برای آمریکا فرستاد اعلام کرد که «متن ارسالی دارای رویکردی سازنده با هدف نهایی کردن مذاکرات است» اما امریکا در واکنشی دقیقا برعکس، پاسخ ایران را «غیر سازنده» توصیف کرد!
این روندِ واگرای نیابتی همچنان هم ادامه دارد. آنتونی بلینکن که به مکزیک سفر کرده در پاسخ به سئوال خبرنگاران درباره توافق احتمالی با ایران احیای برجام گفته است: «نمی‌توانم زمان خاصی را پیش‌بینی کنم جز این که دوباره بگویم به نظر می‌رسد ایران یا تمایلی به انجام کارهایی ندارد که برای دستیابی به توافق لازم است یا نمی‌تواند.»او اخیرا هم گفته بود که پیشنهاد ارائه شده از سوی اتحادیه اروپا [برای توافق در مذاکرات وین] به وضوح پس‌رفت است و چشم‌انداز توافق در بازه‌ای کوتاه‌مدت را غیرمحتمل می‌سازد!
صدراعظم آلمان هم در کنفرانس خبری مشترک با نخست وزیر اسرائیل مدعی شده که توافق با ایران قطعا در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد اما محمد مرندی، مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات وین در گفت‌وگو با شبکه قطری الجزیره تاکید کرده که علیرغم فشارهای وارد شده علیه دولت آمریکا همچنان به رسیدن به توافق نزدیک هستیم!
مشخص نیست که توپ مذاکره الان در زمین کدام دولت است. ایران مدعی است که توپ در زمین آمریکاست و آمریکا و آژانس انرژی هسته ای برعکس! سخنگوی وزارت خارجه گفته که اگر در طرف مقابل اراده سیاسی لازم برای دستیابی به توافق وجود داشته باشد، امکان دستیابی به یک توافق همه جانبه و خوب وجود دارد.
مرندی هم تاکید کرده که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا باید تصمیماتی برای حل مسائل موجود بر سر راه رسیدن به توافق هسته ای اتخاذ کند. روسیه هم که این روزها ظاهرا سمت ایران را گفته مدعی شده که نهایی شدن مذاکرات وین صرفا به اراده سیاسی کشورهای مشارکت‌کننده در آن بستگی دارد.
سنگ جدید آژانس
کار برای ایران روز به روز سخت تر می شود. حالا نه فقط خود مذاکرات که به نظر می رسید به گام آخر رسیده دچار تعلیق و ابهام شده بلکه آژانس انرژی اتمی هم دوباره ان‌قلت هایی بر برنامه هسته ای ایران وارد کرده است. نشست شورای حکام از دیروز آغاز شده و مساله ایران یکی از محورهای اصلی این نشست است.
این احتمال که خروجی آن منجر به صدور یک قطعنامه علیه ایران منجر شود هم زیاد است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس انرژی هسته ای در کنفرانس خبری پیش از نشست شورای حکام گفته که نظارت بر برنامه اتمی ایران در حال سخت تر شدن است:« با خاموش شدن دوربین‌های نظارتی آژانس، خلا نظارتی بر برنامه اتمی ایران بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. در تحقیقات فعلی که در تلاش برای انجام آن با همکاری ایران هستیم، فعلا ثمربخش نبوده است و همچنان منتظر هستیم این اتفاق رخ دهد.»
ایران معتقد است که آژانس تحت تاثیر آمریکا و اسرائیل قرار دارد و سیاسی عمل می کند اما گروسی در واکنش گفته است:« ما آثاری از اورانیوم را در مکان‌هایی پیدا کردیم که هرگز اعلام نشدند، مکان هایی که هرگز قرار نبود فعالیت هسته‌ای داشته باشند، و ما سؤال می‌کنیم.» برای من توضیح دهید که چرا می گویید این یک فعالیت سیاسی است.
بازگشت به فصل ۷ !
ایران در زمان روحانی و با رسیدن به توافق برجام توانست خود را از ذیل فصل هفتم منشور سازمان مل خارج کند. همان فصلی که با صدور قطعنامه های پی در پی در زمان احمدی نژاد ایران را تا مرز حمله نظامی هم پیش برد. احمدی نژاد گفته بود آن قدر قطعنامه بدهید تا قطعنامه دانه تان پاره شود!حالا رحمان قهرمانپور کارشناس سیاست خارجی پیش بینی کرده که بعید نیست ایران دوباره به همان شرایط باز گردد.
او درباره امکان صدور قطعنامه علیه ایران، در نشست آتی شورای حکام، گفته است: «با توجه به بیاینه‌ای که سه کشور اروپایی صادر کردند، قدری احتمال صدور بیانیه بیشتر شده است. هرچند ممکن است این بیانیه خیلی تند نباشد ولی به نظر می‌رسد که بلوک امریکا، اروپا و کشورهای طرفدار آن‌ها سعی خواهند کرد که در صورت امکان یا بیانیه دهند یا بدون اجماع از ایران بخواهند که با آژانس همکاری کند. این بیانیه سه کشور اروپایی نشان می‌دهد که عزم آنان برای اعمال فشار بر ایران در شورای حکام جدی است.»
تشدید بی اعتمادی
یک سوال مطرح است و آن این که چرا ایران در بحث آژانس، رویکرد برجام ۲۰۱۵ را دنبال نمی‌کند؟ دو پاسخ برای این سوال وجود دارد. یکی تشدید بی اعتمادی ناشی از تجربه برجام و دوم ایستا نبودن تحولات جهانی.قهرمانپور گفته است:« در حال حاضر میزان بی‌اعتمادی بین دو طرف، مخصوصا بی‌اعتمادی ایران به امریکا، بیشتر از سال ۲۰۱۵ است؛ چراکه ایران شاهد خروج ترامپ از برجام و تشدید تحریم‌ها بوده است.»
سیطره این نگاه بی اعتمادی را از گفته های سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران هم می شود برداشت کرد. کنعانی مقدم گفته است: «آمریکا کشوری است که از برجام خارج شده است و با اعمال تحریم‌های غیر قانونی و یکجانبه هزینه‌های زیادی را به دولت و ملت ایران تحمیل کرده است و با توجه به این عملکرد اکنون حق ندارد در مقام مدعی قرار بگیرد و ژست طلبکارانه به خودش بگیرد.
این آمریکاست که باید برای بازگشت به روند توافق اثبات کند که در احترام می‌گذارد. هم آمریکا و هم اروپا (تروئیکای اروپایی) باید اثبات کنند که در روند مذاکرات به نرم‌های بین‌المللی پایبند هستند و منافع رژیم صهیونیستی را در اولویت تصمیم گیری سیاسی خود قرار نمی دهند.»
جهان برجام به پایان رسیده است
قهرمانپور معتقد است مانع دیگر برای عدم استفاده از تجربه برجام، تحولات جهانی و تغییر اولویت های آمریکاست:« در سال ۲۰۱۵ آمریکا هنوز در سطح منطقه‌ای حضور نظامی جدی داشت و دولت اوباما علیرغم مخالفت اسرائیل، عربستان و امارات، با ایران توافق هسته‌ای انجام داد. از طرف دیگر در سطح بین‌المللی هم ۲۰۱۵ سالی بود که دولت اوباما برسرکار بود و مسئله چرخش به آسیا و مهار چین تازه مطرح شده بود. یعنی آن زمان امریکا می‌خواست بار خود را در خاورمیانه کمتر کند و به سمت چین برود. الان بی‌اعتمادی بین امریکا و روسیه و امریکا و چین و همچنین رقابت میان امریکا و چین در آسیا هم تشدید شده است.»
English
View this article in English
