اعتراضات مردم چین ، چین را زمین گیر کرد
اعتراضات مردم چین ، چین را زمین گیر کرد. هفته های اخیر، روزهای بروز و نمایش خشم عمومی چینی ها نسبت به سیاست های حزب حاکم کمونیست این کشور بوده است. نکته مهم در باره این اعتراضات آن است که آنچه درباره شان می دانیم و تصاویر و ویدیوها و گزارش های موجود و مخابره شده، لااقل در دو هفته اخیر، بی تردید بخشی از واقعیت های اعتراضاتی است که در شهرهای مختلف چین رخ داده است.
سانسور سنگین خبری و کنترل شبکه های اجتماعی در چین، مخابره شدن و علنی شدن خبرهای بسیاری از رویدادها را غیرممکن کرده است. هر آنچه که از ابعاد مختلف اعتراضات و بروز خشم مردمی نسبت به سیاست های حزب کمونیست چین و مقامات مرکزی پکن و همچنین، مقامات مناطق مختلف، در عرصه تعاملات بین المللی بروز یافته است، امیدهایی اندک را در میان فعالان حقوق بشر و آزادیخواهان ایجاد کرده است.
اعتراض و بیان نارضایتی
برای بسیاری از کارشناسان سیاست و اجتماع چین در غرب و محققانی که تحولات این کشور را دنبال می کنند، دو نکته تقریبا به صورت بدیهی درآمده بود؛ یکی آنکه هویت شهروندی چینی با مفهوم بروز خشم و نارضایتی و نشان دادن معترض بودن به وضعیت موجود، تا حد زیادی بیگانه شد و دیگری هم اینکه در سال های اخیر، زمینه های نارضایتی به طور جدی وجود داشته است و چینی ها، دلایلی جدی برای انتقاد از وضعیتشان داشته اند.
همه چیز با بروز بحران کرونا و آغاز دوران حیرت انگیز و تاریخی شیوع این ویروس مرگبار از چین به سراسر جهان، شروع نشده است؛ با این حال باید این داستان را نقطه عطف تاریخ معاصر چین دانست. صحنه های حیرت انگیزی که خبرنگاران غربی در همان ساعات اولیه مخابره اولین خبرها درباره تعطیلی مطلق ووهان و تلاش شهروندان چینی برای فرار از این منطقه برای رسانه های خود ارسال کردند، لحظات وارد شدن اولین تکانه های سنگین به جامعه چین بود.
شهرهای بزرگ با شهروندانی که مدت ها است با زندگی مدرن شهری، البته مطابق با نسخه حزب کمونیست چین خو گرفته بودند را مقامات اداری و سیاسی شهرها و مناطق مختلف در قفس های آپارتمان هایشان زندانی کردند! در سال های بحران بین المللی کرونا، مفهوم “لاک دون” و بسته شدن مطلق شهرها و همه ادارات و ساختمان ها و بیزینس ها و سفرها و سایر حیطه های جمعی، برای شهروندان بسیاری از کشورهای جهان، مفهومی آشنا شد. با این حال، نسخه لاک دون چینی، نسخه غریبی بود.
سکوت مرگبار خیابان ها در غرب در روزهای تعطیلی کرونایی را چینی ها در راهروهای مجتمع های مسکونی تجربه می کردند! تعطیلی و محدودیت از درب منازل و آپارتمان ها شروع می شد! گزارش ها درباره اعتراضات نسبت به این شرایط وجود داشت و با این حال، هرگز نشانی از گسترده شدن اعتراضات دیده نشد. زمینه اصلی موفقیت مقامات حزب حاکم کمونیست را باید در توسه توانمند ساختار کنترل اجتماعی جستجو کرد. این نکته بیش از داستان کرونا در سال اخیر، اهمیت دارد!
مفهوم کنترل اجتماعی چینی
حزب حاکم کمونیست چین را باید یکی از قدرتمندترین دولت های حاکم در امر کنترل اجتماعی و توسعه ساختارهای نرم افزاری و سخت افزاری و تربیت نیروهای امنیتی و پلیسی رمسی و غیررسمی تعیقب و مراقبت شهروندی دانست. ساختارهای اداری و سیاسی ویژه مراقبت شهروندی در چین به گونه ای طراحی شده است که توانایی بالایی را برای مهار هر گونه رویداد ناخوشایند فراهم می کند.
این ساختارهای اداری و سیاسی به جدیدترین تکنولوژی های مورد نیاز برای رصد کردن ساختارهای شهری، اماکن عمومی، تأسیسات و مؤسسات اجتماعی مختلف مانند مدارس و دانشگاه ها، بیمارستان ها و مراکز درمانی، مراکز تفریحی گوناگون از سینماها و پارک ها گرفته تا حتی مراکز توریستی، ساختارهای حمل و نقل عمومی و مراکز مسکونی بزرگ شهری، مجهز هستند.
دوربین مداربسته، یکی از ابعاد مبنایی و جزء لایتجزای زندگی شهروندی چینی است. بیش از سطل زباله می توان دوربین مداربسته را در خیابان های مهم شهرهای چین یافت. زندگی شهری هم گسترش یافته است و بخش مهمی از جمعیت چین شهرنشین شده و در واقع زیر سایه دوربین های مداربسته زندگی می کند.
تکنولوژی های مدرن وسخت افزارهای فوق مدرن این دوربین ها را چینی ها به خوبی گسترش داده اند و به یکی از مهمترین صادرکنندگان فناوری و تجهیزات در این زمینه تبدیل شده اند که متدسفانه، نظام ایران نیز از مشتریان مهم شرکت های چینی دست اندرکار تولید دوربین ها و سایر تجهیزات کنترل شهری بوده است.
اعتراض عمومی در چین فراوان است!
بر خلاف تصور بسیاری، اعتراضات عمومی و بروز نارضایتی در چین رخ می دهد! واقعا تجمعات مردمی در اعتراض به نابسامانی ها امری نسبتا عادی است و البته، این اعتراضات در واقع در حیطه های مختلف و با توجه به موضوعات مختلف، معطوف به مقامات اداری و سیاسی منطقه ای و محلی و آن‌هم در واقع با شعارها و بیانیه های و جملات مبتنی بر طرح موضوع نارضایتی صورت می گیرند.
کشاورزان و صنعت گران در موارد متعدد درباره موضوعات مختلف اعتراضات خود را مطرح کرده اند که چیزی شبیه به تجمعات خاص اتحادیه های کارگری گوناگون در ایران است که با حمل پرچم و تصویر رهبری و رئیس جمهور، در واقع بیش از آنکه اعتراض کنند، با نظام بیعت می کنند!
نکته جالب توجه، در این میان، شکل گیری چند نمونه حرکت اعتراضی طبقه متوسط و طبقه متوسط رو به بالا بوده است که با سایر نمونه های حرکت های اجتماعی در چین تفاوت داشته است! مهمترین نمونه از حرکت های اجتماعی به ظاهر ساده و در عین حال مهم، که پیش از این درباره آن در گزارش هایمان درباره کشور چین، برای مخاطبان گفته ایم، خشم عمومی سرمایه گذاران حوزه مسکن در چین بوده است که نابسامانی صنعت ساختمان و مشکلات بزرگترین شرکت های ساختمانی چین و در واقع جهان، سرمایه و امید و زندگیشان را با خطر مواجه کرده بود.
حرکتی عمومی در میان طبقه متوسط سرمایه گذار در بخش مسکن شکل گرفت تا در اعتراض به عدم تحویل واحدهای پیش خریدشده، پرداخت اقساط را متوقف کنند. اعتراض جالب توجه این سرمایه گذاران که در واقع شرکت های ساختمانی پیشاپیش آسیمه سر و ورشکسته یا نیمه ورشکسته را هدف گرفته بود، نتیجه نسبی هم داشت!
دولت مبالغ بالا را از طریق بانک ها به صنعت ساختمان تزریق کرد و تحولاتی اندک در سرعت بخشیدن به تحویل واحدهای پیش فروش شده، صورت گرفت. همانطور که در گزارش های قبلی گفته ایم، این موضوع چیز ساده ای نیست! صنعت ساختمان، قلب صنعت و سرمایه در چین است و تکانه های ناشی از اعتراضات سرمایه گذاران، شوخی بردار نبود و نیست!
تحول جدی در روند شکل گرفتن هویت اجتماعی مستقل و تشکیل ساختارهای گروهی و اجتماعی منسجم، در چین به کندی صورت گرفته است. بسیاری از زمینه های شکل گرفتن این هویت گروهی را ساختارهای حزبی سراسری و منطقه ای مهار کردند.
از سوی دیگر، تحول اجتماعی ناشی از گسترش شهرنشینی و نمودار شدن ساختار زندگی شهرنشینی قلاب شده به ساختارهای اداری و سیاسی حزبی، در حیطه های مختلف آموزش، اقتصاد، بهداشت، تجارت و کسب و کار، باعث شده است که زندگی و اجتماع چینی، هم عینیت ها و شباهت های ویژه ای با سایر جوامع بیابد و هم از سوی دیگر، با فقدان ساختارهای گروهی و نهادی منسجم در سایه سلطه حزب کمونیست، توقعات و انتظارهای ناظران بیرونی از این جامعه در نشان دادن تحرکات اجتماعی، برآورده نشود!
در بخش بعدی روایت از اعتراضات در حال جریان در چین، درباره روندی خواهیم گفت که به این روزهای چین انجامیده است. اعتراضاتی که موضوعی را هدف گرفته است که شی ژینپینگ، حاضر با مسالمت و کوتاه آمدن درباره آن نیست!
- آب و هوا و محیط زیست در زمان جنگ
- تاریک و روشن در بازار سرمایه بحران زده چین
- قدرت نمایی چین برای آمریکا در آفریقا
English
View this article in English
