آتش‌بس ایران و اسرائیل؛ چشم‌انداز مبهم پیش‌رو
آتش‌بس ایران و اسرائیل؛ چشم‌انداز مبهم پیش‌رو
یک هفته پس از پایان یافتن درگیری‌ها بین ایران و اسرائیل به واسطه‌ی میانجی‌گری ایالات متحده، سعید آگنجی سردبیر آژانس خبری ایران گیت به بررسی پیامدهای نبرد ۱۲ روزه‌ی خونینی پرداخته که منطقه خاورمیانه و جامعه جهانی را تا مرز تنشی جدی پیش برده بود.
این آتش‌بس شکننده که تنها یک روز پس از پرتاب بمب‌های ۱۴ تُنی سنگرشکن از سوی ایالات متحده بر سه مرکز حیاتی هسته‌ای ایران، از سوی آمریکا به طرفین تحمیل شد، تاکنون برقرار مانده است.
با این حال، بسیاری از موضوعات همچنان ناروشن باقی مانده‌اند.
اینکه تا چه حد برنامه هسته‌ای ایران دچار عقب‌گرد شده، هنوز در ابهام فرو رفته است.
احتمال ازسرگیری گفتگوهای صلح میان ایران و ایالات متحده مشخص نیست و اینکه آیا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، قادر خواهد بود از این فرصت برای متقاعد ساختن دولت بنیامین نتانیاهو و گروه حماس به دستیابی به توافقی درباره آتش‌بس و مبادله گروگان‌ها استفاده کند یا نه، هنوز بی‌پاسخ مانده است.
در ادامه، مروری خواهیم داشت بر آنچه که همچنان ناشناخته مانده است.
میزان آسیب تاسیسات هسته‌ای چقدر است
با این‌حال، ارزیابی مقدماتی آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده نشان می‌دهد که حملات انجام‌شده به تأسیسات فردو، نطنز و اصفهان هرچند خسارات قابل‌توجهی به بار آورده‌اند، اما این مراکز را به‌طور کامل منهدم نکرده‌اند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گفت‌وگویی اعلام کرد که این سه مرکز هسته‌ای ایران از نظر ظرفیت‌های مربوط به تبدیل و غنی‌سازی اورانیوم به‌طور جدی آسیب دیده‌اند، اما برخی از بخش‌های آن همچنان دست‌نخورده باقی مانده‌اند.
او اضافه کرد: «در صورت تمایل ایران، امکان ازسرگیری این فعالیت‌ها وجود دارد.» به گفته وی، تنها در صورتی می‌توان به یک ارزیابی جامع دست یافت که تهران اجازه بازرسی دوباره برای ناظران بین‌المللی را صادر کند.
چشم‌انداز روابط میان ایران و ایالات متحده چگونه رقم خواهد خورد؟
پس از برقراری آتش‌بس، دونالد ترامپ از احتمال کاهش برخی تحریم‌ها سخن گفت و اظهار داشت که در صورت توقف فعالیت‌های هسته‌ای ایران، این کشور می‌تواند به یک «ملت مبتنی بر تجارت» تبدیل شود. اما این فضای امیدوارکننده دیری نپایید و به سرعت رنگ باخت.
در نخستین نطق خود پس از آتش‌بس، علی خامنه‌ای مدعی شد که ایران «سیلی محکمی به صورت آمریکا زده است». در پاسخ، ترامپ اعلام کرد که رهبر ایران باید بپذیرد که کشورش «به‌شدت متحمل شکست شده» و تصریح کرد که در حال حاضر هیچ‌گونه بررسی‌ای برای کاهش تحریم‌ها در دستور کار قرار ندارد.
مقام‌های دولت آمریکا اعلام کرده‌اند که رایزنی‌های غیررسمی برای ازسرگیری گفت‌وگوها در حال انجام است. با این حال، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تأکید کرده است که هیچ توافق مشخصی در این خصوص حاصل نشده است.
هنوز مشخص نیست که آیا ایران آمادگی بازگشت به میز مذاکرات را دارد یا نه، به‌ویژه در صورتی که ایالات متحده بر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم—even برای اهداف صلح‌آمیز—اصرار داشته باشد.
آیا ایران احتمال دارد واکنشی نشان دهد؟
حمله موشکی ایران به یک پایگاه نظامی آمریکا در قطر از سوی کاخ سفید به عنوان اقدامی نمادین و در راستای «حفظ آبرو» تعبیر شد. این حمله که از پیش اطلاع‌رسانی شده بود، به‌سادگی دفع گردید.
با این وجود، تهدیدهای ایران در عرصه جنگ سایبری همچنان جدی تلقی می‌شود. هکرهای منتسب به تهران در گذشته بانک‌ها، شرکت‌های فعال در حوزه دفاعی و صنایع نفتی ایالات متحده را هدف قرار داده‌اند، هرچند تاکنون موفق به مختل کردن زیرساخت‌های کلیدی نشده‌اند.
هفته گذشته، وزارت امنیت داخلی آمریکا هشدار عمومی نسبت به افزایش تهدیدهای سایبری ایران صادر کرد و از شرکت‌های فعال در حوزه زیرساخت‌های حیاتی مانند آب، انرژی و حمل‌ونقل خواست که تدابیر احتیاطی را افزایش دهند.
آیا آتش‌بس میان ایران و اسرائیل پایدار خواهد ماند؟
این صلح هنوز به‌شدت شکننده به نظر می‌رسد. بلافاصله پس از انجام حملات، دونالد ترامپ در تماسی با بنیامین نتانیاهو به او اطلاع داد که نباید انتظار اقدام نظامی بیشتری از سوی آمریکا داشته باشد.
با این حال، نخست‌وزیر اسرائیل به‌روشنی اعلام کرد که اگر ایران دوباره درصدد احیای برنامه هسته‌ای خود برآید، کشورش دست به حملات مجدد خواهد زد.
این توافق در حالی شکل گرفته که از سوی تهران هیچ تعهد مشخصی برای توقف فعالیت‌های هسته‌ای ارائه نشده است.
علی خامنه‌ای نیز در اظهاراتش مدعی شد که این حملات «هیچ خسارت جدی‌ای» به تأسیسات هسته‌ای وارد نکرده‌اند.
دونالد ترامپ در عین حال اظهار داشت که باور ندارد ایران در حال حاضر به دنبال ازسرگیری برنامه هسته‌ای خود باشد.
با این حال، او از تهران خواست تا اجازه بازرسی بین‌المللی—including از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا نهادی مورد تأیید دیگر—را صادر کند.
English
View this article in English
