جشنواره ای که به فجر نرسید
جشنواره ای که به فجر نرسید. به گزارش ایران گیت. چهل و یکمین جشن سالانه سینمای ایران که بمناسبت سالگرد پیروزی انقلاب هر ساله در این ایام برگزار می‌شود و بت همین دلیل فجر نامیدنش، امسال خالی از مسما و کم فروغ‌تر از همیشه بود تا برخلاف نامش فجر را نبیند.
تحریم هنرمندان نامی از بازیگران گرفته تا کارگردانان و سایر اهالی سینما بدلیل وقایع تلخ جنبش “زن زندگی آزادی” این فستیوال را به شکل بی‌سابقه‌‌ای از رونق انداخت. تا جایی که نه خبر از آثار مورد اعتنایی بودیم و نه مخاطبین و علاقمندان سینما مثل همیشه با حضور در سینماها حال و هوای شهرها را کاملا سینمایی کردند. این حواشی از آغاز تا پایان و اختتامیه سایه بر سر جشنواره انداخته بود.
قرائت متفاوت معاون سینمایی
محمد خزاعی در چهارمین روز از جشنواره فیلم فجر از خانه رسانه پردیس ملت بازدید کرد و در بدو ورود با خبرنگاران گفت‌وگویی درباره تلاش رسانه‌های معاند و فضاسازی‌هایی برای به حاشیه راندنِ جشنواره فیلم فجر، به این نکته اشاره کرد: جشنواره امسال جشنواره سختی بود اما بحمدالله خیلی با شکوه برگزار می‌شود.
وی افزود: برنامه‌ریزی بسیار خوب مجتبی امینی به‌عنوان دبیر جشنواره و دوستانش داشتند و همراهی خانواده سینما، اهالی رسانه و مردم، همه این‌ها در کنار هم باعث شد اتفاقی بیفتد تمام پیش‌بینی‌هایی که اندکی از دوستان انجام دادند، این فضا شکسته شد.
رئیس سازمان سینمایی تأکید کرد: این جشنواره با شکوه نه در پردیس ملت بلکه در سینماهای سراسر کشور مخصوصاً تهران با شکوه در حال برگزاری است. شاید درصد مخاطبین ما نسبت به سال‌های گذشته با آماری که داریم افزایش پیدا کرده و روز به روز گرم‌تر برگزار می‌شود؛ این اتفاقات جزو دستاوردهای این دوره از جشنواره است و اتفاقات بسیار خوبی هم در راه است.
خزاعی همچنین به عدم حضور برخی از هنرمندان خصوصاً برگزاری نشست بدون حضور کارگردان، واکنش نشان داد و گفت: همان‌طور که گفته شده طرف حساب جشنواره تهیه‌کننده است و همواره از او خواسته می‌شود که اسامی عوامل فیلم را برای حضور در نشست خبری اعلام کند، برای همین این موضوع کاملاً در اختیار تهیه‌کننده است که در صورتی که برخی از عوامل به‌هردلیلی مانند بیماری یا سفر نتوانند در نشست خبری حضور پیدا کنند او برای پاسخگویی به سؤالات و کنترل فضای رسانه‌ای فیلمش در جلسه پرسش و پاسخ خبرنگاران حاضر شود.
تاثیر بازداشت بی سابقه هنرمندان سینما
تعداد زیادی از بازیگران مطرح سینما بخصوص زنان معترض و همراه جنبش “زن زندگی آزادی” از عوامل اثرگذار بر شکل گیری تحریم جشنواره بود، اما در این میان بازداشت ترانه علیدوستی نه تنها باعث موضع‌گیری اغلب جشنواره‌ها و چهره‌های سرشناس سینمایی دنیا شد، بلکه تردیدها درباره لزوم تحریم جشنواره فیلم فجر را هم از میان برد. مانی حقیقی و رسول صدرعاملی دو سینماگر سرشناسی‌اند که به دو شیوه متفاوت این احتمال را مطرح کرده‌اند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد نحوه برخورد با علیدوستی، نوعی اتحاد در میان سینماگران ایجاد کرد. تعدادی از مشهورترین آنها چهار روز پیاپی مقابل زندان اوین تجمع کردند تا وضعیت او در بازداشت را جویا شوند. در همین حال تلاش برخی از حامیان حکومت برای نسبت دادن یک اکانت توییتری ظاهرا برانداز به ترانه علیدوستی، گمانه‌های پیشین درباره منشا امنیتی این حساب‌های مشکوک را تقویت کرده است و ظاهرا پرونده سازی برای این هنرپیشه با سایر سینماگران بازداشت شده متفاوت است.
سمیه میرشمسی، دستیار کارگردانی که چند ماه پیش با افشای خشونت و آزار جنسی در پشت صحنه سینمای ایران، نقش مهمی در شکل گیری جنبش «۸۰۰ زن» برای مقابله با آزار جنسی در سینما داشت، در مجموعه توییتی اعلام کرد که ترانه علیدوستی در سلول انفرادی و تحت فشار بوده است.
فرهنگ امنیتی
صحبت‌های اخیر محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد که گفت شورای عالی امنیت ملی و شورای امنیت کشور پی‌گیری می‌کنند که فعالیت‌های فرهنگی و هنری به روال عادی برگردد، فاش کرد که حوزه فرهنگ کشور بیش از همیشه به نوعی مساله امنیتی برای جمهوری اسلامی تبدیل شده و دخالت نهادهای اطلاعاتی دیگر محدود به سفارش تولیدات مطلوب نظام نیست.
البته سالهاست که سایه امنیت و امنیتی‌ها بر سر سینما سنگینی می‌کند، و شاید مطلع این هم زیستی از زمان حضور سعید امامی در وزارت اطلاعات رقم خورد. و بعدها با تحولات اجتماعی وسیاسی مهم شاهد آن بودیم نهادهای امنیتی یک پای ثابت تولید محصولات سفارشی و البته کم ذوق بودند، از قلاده‌های طلا تا روز صفر که به سفارش وزارت اطلاعات ساخته شدند، و نهاد به ظاهر فرهنگی سپاه هم به جهت کنترل فضای امنیتی با سازمان اوج تلاش کرد تا از عرصه رقابت با وزارت جا نماند و با آثار نه چندان قابل اعتنایی از جنس بوقت شام و همراهی با کارگردانانی از جنس حاتمی‌کیا خود را فعال مایشاء سینما و فرهنگ قلمداد کردند.
مجلس ختمی که اختتامیه جشنواره شد
از بغض و گریه محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی تا واکنش سرد و پاسخ خالی از ذوق برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن، تا غیبت کاندیداها و برندگان نامدار مانند علی نصیریان، مجلس ختم جشنواره را تکمیل کرد، و البته که مجری برنامه با شوخی‌ها و مزه پرانی‌های بی‌مزه‌اش هم نتوانست از حجم تاریکی فضای حاکم بر این رویداد بکاهد.
اما پیام اصلی و مهم این بود که مولفه‌های فرهنگیهنری مانند سینما منهای مردم و هنرمندان آزاد و در شکل حکومتی‌اش به همه چیز شبیه هستند جز یک رویداد هنری، پروژه سینمای حکومتی شکست سنگینی متحمل شد تا سیاست‌گذاران و ناظران بدانند این عرصه ظرفیتی دیگر برای بایدها و نبایدهای دستوری ندارد. و اگر بنا باشد با خیال خام همیشگی مانند سایر عرصه‌ها و توهم مدیریتی چهل و چهار سال گذشته در سینما و هنر هم بخواهند نگاه امنیتی دستوری را حکمفرما کنند، من بعد جشنواره‌ها و سینمایی خواهند داشت خالی از نور،امید و زندگی که شاید نامش فجر باشد اما نشانش تاریکی خواهد بود.
