تورم ۸۰ درصدی در نیمه دوم سال؟
تورم ۸۰ درصدی در نیمه دوم سال. به گزارش ایران گیت، بانک مرکزی مدعی است که با مهار رشد نقدینگی توانسته زهر تورمزایی را از بدن اقتصاد بیرون بکشد. اما اقتصاددانان بر این باورند که گزارش اخیر بانک مرکزی نه تنها نوید کاهش تورم را نمی دهد بلکه باید کمربندها را محکمتر بست چرا که در ماه های آینده با تورم های شدیدتری مواجه خواهیم بود.
انتشار گزارش رشد نقدینگی در اسفند ۱۴۰۱ توسط بانک مرکزی این پرسش را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده که آیا تورم در ماه‌های آینده کاهش می‌یابد یا تشدید خواهد شد؟ بانک مرکزی اخیرا مدعی شده که با مهار رشد نقدینگی و کاهش سرعت آن موفق به جلوگیری از تشدید تورم شده است. اما اقتصاددانان با رد این ادعا به آمار رشد قابل توجه رشد پایه پولی اشاره کرده و سعی دارند اذهان عمومی را به شکستن رکورد ۱۱ ساله سهم پول از نقدینگی متوجه کنند.
گزارش بانک مرکزی چه می گوید؟
بررسی جدیدترین گزارش بانک مرکزی نشان دهنده رشد بیش از ۳۱ درصدی رشد نقدینگی در پایان سال ۱۴۰۱ است. این میزان که در مقایسه با سال پیش از آن نشان دهنده کاهش حدود ۹درصدی میزان رشد نقدینگی است. به عبارتی نقدینگی در پایان سال ۱۴۰۱ از مرز 6 هزار و 337 هزار میلیارد تومان عبور کرده است. این نکته که از سوی بانک مرکزی نیز شدیدا بولد شده و رسانه‌های حامی دولت نیز کاهش رشد نقدینگی را تیتر کرده‌اند.
رکوردزنی رئیسی و فرزین
اما این گزارش بخش های دیگری نیز دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. از جمله مهمترین این بخش ها می توان به افزایش بی سابقه نسبت پول به نقدینگی در طول ۱۵ سال اخیر است. طبق گزارش رشد نقدینگی بانک مرکزی سهم پول در نقدینگی از مرز ۲۵.۷ درصدی عبور کرده و رکورد جدیدی را ثبت کرده است.
مقایسه آمار و ارقام مربوط به این مولفه اقتصادی نشان می دهد که در ۱۵ سال اخیر هیچگاه سهم پول در نقدینگی تا به این اندازه افزایش نیافته و بانک مرکزی و دولت ابراهیم رئیسی در این زمینه رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است. طبق اعداد و ارقام منتشر شده سهم پول از نقدینگی در سال ۱۴۰۱به یک هزار و 629 هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ رشدی بالغ بر ۶۵ درصدی را نشان می دهد.
ترجمه گزارش بانک مرکزی
برای توضیح دقیقتر آنچه رقم خورده باید گفت که نقدینگی به طور کلی متشکل از پول و شبه پول است. اما آنچه باعث می شود رشد نقدینگی به مثابه تشدید تورم محسوب شود افزایش سهم پول از نقدینگی است. اقتصاددانان نیز بر این باورند که بالا رفتن سهم پول از نقدینگی ناشی از تشدید انتظارات تورمی در بستر جامعه و اقتصاد بوده و می تواند فنر تورم را با قدرت و شدتی مضاعف رها کند.
همانطور که گفته شد سهم پول از نقدینگی در سال ۱۴۰۱ به بیش از ۲۵ درصد رسیده که در طول ۱۵ سال اخیر بی سابقه است. به عبارتی می توان گفت در ۱۵ سال اخیر هیچگاه نظام پولی کشور تا به این اندازه مستعد جهش های تورمی گسترده و شدید نبوده است. در دولت احمدی نژاد نیز این فشار تورمی در ابتدای دهه ۹۰ آزاد شد و منجر به افزایش کم سابقه قیمت ها شد.
بمب ساعتی در دل اقتصاد
شاید بتوان گزارش اخیر بانک مرکزی را در یک جمله خلاصه کرد؛ اقتصاد ایران حامل یک بمب تورمی است که امکان انفجار آن در هر لحظه ای وجود دارد. بمبی که به دلیل افزایش بی سابقه بدهی بانک ها به بانک مرکزی در قلب اقتصاد جاسازی شده و می تواند باعث ثبت اعداد و ارقام بالای ۷۰ الی ۸۰ درصدی برای تورم در نیمه دوم سال جاری باشد.
این میزان بی سابقه سهم پول از نقدینگی که در پی استقراض بی سابقه دولت از بانک ها و همچنین تسهیلات تکلیفی سنگین ثبت شده می تواند کار را برای ادامه مدیریت اقتصاد برای تیم رئیسی که پشتوانه آکادمیک درستی هم ندارند دشوارتر کند. همانطور که در این گزارش آمده میزان بدهی بانک ها به بانک مرکزی حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده که تقریبا با میزان کسری بودجه عملیاتی دولت در سال ۱۴۰۲ برابری می کند.
توضیحات بانک مرکزی در قبال این گزارش نیز نشان می دهد که دلیل بدهی سنگین بانک ها به بانک مرکزی دست اندازی دولت به منابع ریالی آنها بوده است. دست اندازی که با هدف پرداخت حقوق کارکنان دولت و همچنین بودجه مورد نیاز تهیه محصولات کشاورزی و درمانی انجام شده است. باید توجه داشت که این اقدام دولت به معنای رشد بیش از پیش پایه پولی و اصطلاحا پول پرقدرت است که می تواند زمینه را برای تشدید قریب الوقوع تورم فراهم سازد.
بنابراین می توان انتظار داشت که در نیمه دوم سال به دلیل تشدید فشار ناشی از کسری بودجه بر گرده بانک مرکزی و بانک ها، تورم تشدید شود. چرا که کارنامه بانک مرکزی نشان داده جهت تامین هزینه‌های دولت هیچ ابایی از چاپ پول و بسط پایه پولی ندارد. از همین رو انتظار می رود علاوه بر تورمزا بودن جنس نقدینگی کشور با سیل ویران کننده‌ای از پول پرقدرت مواجه شویم که می‌تواند بنیان معیشت خانوار ایرانی را از بیخ و بن بکند.
