بودجه ۱۴۰۲ و خطای مرگبار دولت رئیسی
بودجه ۱۴۰۲ و خطای مرگبار دولت رئیسی. به گزارش ایران گیت. طول دو هفته اخیر که از تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۲ به مجلس می گذرد بسیاری از اقتصاددانان و تحلیلگران اقتصادی انتقادات تندی را علیه سیاست های دولت در زمینه بودجه ریزی مطرح کرده اند. اما تقریبا همه طیف ها و جریان های فکری در اقتصاد ایران بر فوق خطرناک بودن یک نکته اتفاق نظر دارد و آن هم تخمین دولت از میزان درآمد نفتی در سال آینده است.
مهمترین نقدی که همواره به نظام بودجه ریزی ایران وارد شده دوری دولت ها از واقع بینی در قبال درآمدها و هزینه هاست. به عبارتی دولت ها همواره درآمدهای سال آینده خود را با دست بالا محاسبه کرده و هزینه ها را به نحوی اعلام می کنند که مقداری از کف هزینه مورد انتظار هم کمتر باشد.
البته این میزان از عدم تعادل در بودجه ریزی در هر یک از دولت ها با شدت و ضعف همراه بوده است. اما طبیعتا چنین پیش بینی غیرواقع بینانه و توام با خوش خیالی نه تنها به نتیجه مورد نظر نخواهد رسید بلکه موجب بروز کسری های پیاپی و در نهایت تشدید تورم خواهد شد.
بودجه ریزی در دنیای موازی
دولت ابراهیم رئیسی نیز از قاعده دولت های خوش خیال مستثنی نیست. در واقع اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم کابینه سیزدهم سرآمد همه خیالبافی هایی است که در دول گذشته مشاهده شده است.
مختصات اقتصاد ایران همین امروز به هر ناظر آماتوری این پیام را می رساند که دولت باید هرچه زودتر فکری به حال بودجه ابتر و فاجعه باری که تقدیم مجلس کرده بکند. در غیر این صورت تیم اقتصادی فشل رئیسی باید خود را برای روزهایی به مراتب دشوارتر از امروز آماده کند.
لازمه این کار نیز فرود آمدن دولت بر همین زمینی است که انسان بر روی آن زیست می کند! به عبارتی تا زمانی که دولت بودجه سال آینده را با مختصات جهانی موازی که از قضا باب میلش است، تنظیم کند آش همین آش است و کاسه همین کاسه!
گناه اصلی دولت چیست؟
همانطور که گفته شد در میان تعداد پرشماری از اشتباهاتی که در لایحه بودجه ۱۴۰۲ وجود دارد هیچ یک به اندازه خطای محاسبه درآمد نفت در سال ۱۴۰۲ بزرگ و فاجعه بار نیست.
چرا که دولت انتظار فروش روزانه ۱.۴ میلیون بشکه نفت را دارد! این در حالیست که در طول سال جاری که بحران های سیاسی و بین المللی کمتر بود و مذاکرات اتمی هم جریان داشت دولت کمتر از نیمی از میزان را محقق کرد. حالا با چه استدلالی چنین پیش بینی خیالبافانه ای انجام گرفته بر هیچکس روشن نیست.
نباید فراموش کرد که اتفاقات ۴ ماه اخیر در ایران و پایتخت های اروپایی و امریکایی برای همیشه روابط جمهوری اسلامی ایران با جهان را دستخوش تغییر کرده است. تغییری که توام با تشدید تحریم و فشارهای سیاسی و اقتصادی بر دولت سیزدهم خواهد بود. فروش نفت نیز هیچگاه از تحولات دنیای سیاست منفصل نبوده و کاملا تحت تاثیر روابط بین کشورها بوده است.
حالا اینکه دولت سیزدهم چگونه انتظار دارد در شرایط تشدید تحریم و توقف مذاکرات بیش از دو و نیم برابر امسال نفت بفروشد واقعا مشخص نیست. از طرفی هم نباید از مواضع جدید چین در قبال ایران و بازی پکن چین با جهان غرب و همکاری با اعراب حاشیه خلیج فارس نیز غافل شد. چینی که بزرگترین خریدار نفت ایران بوده و به خوبی می داند تشدید فشارهای جهان بر جمهوری اسلامی، خرید نفت را نیز با مشکلات و موانع به مراتب بیشتری مواجه خواهد ساخت.
قیمت گذاری نفت با الگوی شوش و مولوی؟
در ادامه خطاهای استراتژیک دولت رئیسی در زمینه تنظیم بودجه می توان به پیش بینی قیمت نفت اشاره کرد. نرخ ۸۵ دلاری برای سال آینده خصوصا در شرایطی که تحلیلگران معتبر جهان اعداد و ارقام به مراتب کمتری را پیش بینی می کنند نیز از جمله مصادق خوش خیالی دولت رئیسی است.
هرچند اگر چنین نرخی هم محقق شود ابدام امکان فروش نفت خود با این قیمت را نخواهد داشت چرا که مشتریان نفت ایران، تخفیف های سنگینی طلب کرده و جمهوری اسلامی نیز چاره ای جز پذیرش شرایط آنها ندارد. پس عملا و روی زمین نفت ایران با حداقل ۱۵ درصد کمتر از قیمت بازار فروخته می شود و این پیش بینی بودجه ای دولت رئیسی نیز خواب و خیالی بیش نیست.
مجموعه این خطای ویرانگر می تواند یک معنای مشخص داشته باشد و آن هم تداوم رکوردزنی نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ و تشدید فشارهای معیشتی بر مردم است.
