ابرتورم در انتظار اقتصاد ایران / قسمت اول
ابرتورم در انتظار اقتصاد ایران
ابرتورم در انتظار اقتصاد ایران. به گزارش ایران گیت،جمعی از اقتصاددانان همزمان با اتمام فروردین ماه ۱۴۰۲ و نمایان شدن نشانه هایی از وضعیت اقتصادی کشور، اعتقاد یافته اند که احتمال وقوع ابرتورم در سال جاری به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
برخی از اقتصاددانان ایرانی اخیرا از تقویت احتمال جهش بی سابقه نرخ تورم در ماه های آتی ابراز نگرانی کرده و نسبت به تبعات آن هشدار می دهند. به باور این گروه از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی کشور اگر چنین سناریویی رقم بخورد شاهد وقوع ابرتورم در کشور خواهیم بود. ابرتورمی که می تواند وضعیتی مشابه آنچه در ونزوئلا و زیمباوه را در ایران سبب شود.
اما احتمال وقوع چنین سناریویی در اقتصاد ایران چقدر است؟ ایران گیت در پرونده ای دو قسمتی به سناریوهایی که امکان وقوع در بستر اقتصاد ایران را دارند مورد بررسی قرار داده است. سناریوهایی که ممکن است منجر به وقوع ابرتورم در کشور شده و معاش شهروندان را بیش از پیش دچار مشکل کند. در قسمت نخست به طرح موضوع و تعریف ابرتورم و همچنین ذکر مثال هایی جهانی از این پدیده شوم اقتصادی ذکر شده است.
ابرتورم چیست؟
در تعریف کلاسیک ابرتورم Hyperinflation به افزایش پرشتاب و مداوم قیمتی را که با افزایش سریع حجم پول همراه خواهد شد عنوان می شود. به عبارتی اگر چنین وضعیتی در بستر اقتصاد کشور رقم بخورد باید منتظر نرخ های تورمی ۳ رقمی بود. در این سناریو تورم های ماهیانه و حتی هفتگی ۲ رقمی شده و قیمت ها با سرعت بسیار زیادی افزایش می یابند. به نحوی که ممکن است در ابتدای هفته اجناس ۱۰ درصد ارزانتر از روز پایانی هفته باشند.
البته به طور کلی تعریف دقیق و مشخصی از ابرتورم ارائه نمی شود اما روی هم رفته هر کشوری که دچار تورم های ۳ رقمی شده از سوی اقتصاددانان عنوان ابرتورم را به خود اختصاص داده است.
بزرگترین ابرتورم های جهان
هرگاه بحث ابرتورم می شود کارشناسان همواره مثال هایی مانند تورم های چند میلیون درصدی در زیمباوه (سال ۲۰۰۸ میلادی) و یا تورم چندین هزار درصدی در ونزوئلا (ابتدای سال ۲۰۱۹) را مطرح می کنند. این عناوین به قدری مشهور هستند که حتی صفت «ونزوئلایی شدن اقتصاد» نیز ابداع شده که به اقتصادهای در لبه پرتگاه سقوط هستند، قلمداد می شود.
صحنه های غیرقابل باوری از وضعیت این دو کشور در بازه های زمانی یاد شده به ثبت رسیده که فشل بودن اقتصاد این کشورها را به تصویر می کشد. برای مثال در ژانویه ۲۰۱۹ قیمت کالاها در کاراکاس هر ساعت افزایش می یافتند. وضعیت به گونه ای بود که دولت مجبور به تقسیم و تسهیم نان رایگان در کشور شده بود. این سیاست دولت نیز که نتوانست تاثیری در روند زندگی مردم بازی کند باعث ایجاد صف هایی چندین کیلومتری در شهرهای بزرگ این کشور آمریکای لاتین شده بود.
شهروندان زیمباوه ای نیز به چشم خود روزهایی را دیده اند که در سال ۲۰۰۸ فردی که قصد رفتن به رستوران را داشت سعی می کرد هزینه غذای خود را در بدو ورود به رستوران پرداخت کند. دلیل این اصرار مراجعان به رستوران ها و فروشگاه ها نیز این بود که قیمت اقلام در طول صرف غذا افزایش عجیب و غیرقابل باوری را تجربه می کرد. از همین رو مشتریان ترجیح می دادند در لحظه سفارش غذا هزینه آن را نیز پرداخت کنند تا از گزند تورمی که ممکن بود در عرض ۳۰ دقیقه دارایی شان را ببلعد در امان بمانند.
وضعیت در زیمباوه به گونه ای بود که بانک مرکزی این کشور اقدام به چاپ اسکناس های ۱۰۰ میلیارد دلاری (واحد پول این کشور «دلار زیمباوه» است) کند. دلیل این امر نیز کاهش روزافزون ارزش دلار زیمباوه بود. شرایط به قدری وخیم بود که تورم روزانه بیش از ۱۰۰ درصد بود! به عبارتی قیمت کالاها در عرض ۲۴ ساعت بیش از دو برابر می شدند و بانک مرکزی مجبور به چاپ اسکناس هایی با اعداد و ارقام باور نکردنی شده بود.
تورم در ایران
با نگاهی به آمار و ارقام ثبت شده در طول۹۰ سال اخیر می توان گفت اقتصاد ایران در حال حاضر در تورمی ترین موقعیت ممکن در طول تقریبا یک قرن اخیر قرار گرفته است. البته تورم هایی به مراتب بزرگتر از بازه کنونی هم در برهه هایی مانند جنگ جهانی دوم و قحطی های بزرگ به ثبت رسیده است. اما این تورم ها در بازه های زمانی کوتاهی وجود داشته و در واقع مانند جهشی ناگهانی در اقتصاد ایران به وقوع پیوسته است.
اما در هیچ دوره ای از تاریخ ایران مدرن شاهد حکمفرمایی تورم بیش از ۴۰ درصدی در طول چهار الی پنج سال را شاهد نبوده ایم. البته باید توجه داشت که به طور سنتی نرخ تورم اعلام شده توسط مراجع رسمی در ایران همواره نسبت به تورمی که شهروندان احساس می کنند سطح نازلتری دارد. اما روی هم رفته می توان گفت اقتصاد ایران در هیچ دوره ای تا این اندازه متورم و ملتهب نبوده است.
چشم انداز بورس در ۱۴۰۲؛ رشد تورمی تا کجا ادامه دارد؟
English
View this article in English
